Λοιπόν όσο μεγαλώνω παρατηρώ πόσο πολύ με επηρεάζει ο κύκλος του φωτός στη φύση, οι ώρες που ο ήλιος φωτίζει τη ζωή μου κατά τη διάρκεια του χρόνου.

Με το που μπαίνει ο Μάρτιος κάνω μεγάλες χαρές γιατί γίνεται αισθητό το μεγάλωμα της ημέρας. Όταν μάλιστα αλλάζουμε σε ρύθμιση θερινής ώρας λίγο μετά την εαρινή ισημερία, νιώθω ότι μου κάνουν ένα μεγάλο δώρο! Και στενοχωρήθηκα τελευταία που διάβασα κάπου ότι τα μεγάλα κεφάλια σκέφτονται να καταργήσουν  τη θερινή ώρα. Απολαμβάνω τις μεγάλες ημέρες της άνοιξης και του καλοκαιριού και φροντίζω να μην υπάρχει ημέρα που να μην κάνω έστω έναν εικοσάλεπτο περίπατο στη γειτονιά μου.

Το γλυκό, διακριτικό φως του Σεπτέμβρη και του Οκτώβρη προσφέρεται για μακρινές βόλτες, τρέξιμο στο άλσος, εξερευνήσεις στην πόλη, πεζοπορίες στο βουνό. Και οι ημέρες σιγά-σιγά μικραίνουν υπενθυμίζοντάς μου μελαγχολικά ότι οι ημέρες του φωτός τελειώνουν. Και τότε έρχεται το τελικό χτύπημα: η χειμερινή ώρα που εφαρμόζεται την τελευταία Κυριακή του Οκτώβρη. Τα απογεύματα από εδώ και πέρα είναι συνυφασμένα με τη νύχτα. Βέβαια, κρύβει ένα μικρό δωράκι: ξημερώνει πιο νωρίς το πρωί και είναι ευφορία για μένα να ξυπνώ με το φως του ήλιου. Το μυαλό ήδη αρχίζει να τρέχει προς τα Χριστούγεννα, ή Δωρούγεννα όπως τα λέει μια ψυχή, μια που όλοι μας (ακόμα και αυτοί που δεν το παραδέχονται) ορίζουμε αυτήν τη γιορτή με αυτά που θα δώσουμε/δεν θα δώσουμε και θα πάρουμε/δεν θα πάρουμε ως αποδείξεις της αγάπης που προσφέρουμε και δεχόμαστε. Την πιο σκοτεινή νύχτα του χρόνου λοιπόν, στο χειμερινό ηλιοστάσιο, παρηγοριόμαστε με δώρα σε αστραφτερά περιτυλίγματα, φιλιά, αγκαλιές και άλλες τρυφερότητες.

Και μετά, μπαίνουμε στον πιο σκοτεινό – γι’ αυτό και πιο δύσκολο για μένα – μήνα του χρόνου, τον Ιανουάριο. Ε, εκεί απλώς βάζω το κεφάλι κάτω και δουλεύω. Επίσης διαβάζω πολύ πράγματα που μου αρέσουν για παρηγοριά και μετράω τις ημέρες που μένουν για την άνοιξη. Μέσα στον Φεβρουάριο το φως αρχίζει δειλά-δειλά να αυξάνεται και ανθίζουν οι αμυγδαλιές αυξάνοντας τις ελπίδες και τις προσδοκίες για τη ζωή.

Με την είσοδο του Μάρτη η ζωή αρχίζει πάλι να μου χαμογελάει, η εαρινή ισημερία είναι προ των πυλών και ξεκινάει πάλι από την αρχή ο κύκλος του φωτός. Μήπως είμαι παγανίστρια και δεν το ξέρω;

Ο σιμιγδαλένιος χαλβάς είναι το οικογενειακό μας γλυκό. Με χαλβά γλυκαίνουμε τα χειμωνιάτικά μας απογεύματα, πάνω από το τσιτσιρίζον σιμιγδάλι εκτονώνουμε τους καημούς μας, μέχρι και τα γενέθλιά μας γιορτάζουμε με κεριά πάνω σε χαλβά, εν είδη τούρτας.

Είναι το αγαπημένο γλυκό του γιου μου, όσο για μένα, τι να πω τώρα, εμένα μου αρέσουν όλα τα γλυκά! Ίσως να έχει μερίδιο ευθύνης σε αυτό ο ζαχαροπλάστης παππούς μου. επειδή όπως αντιλαμβάνεστε στο σπίτι μας φτιάχνεται αρκετά συχνά χαλβάς (εξαιρούνται οι περίοδοι που κηρύσσω ως sugar free) έψαξα και βρήκα παραλλαγές αυτού του γλυκού για να υπάρχει ποικιλία.

Αγαπημένη μας παραλλαγή είναι ο χιονάτος χαλβάς με ινδοκάρυδο (καρύδα). Η πρωτοτυπία του είναι πως δεν περιέχει καθόλου λάδι ούτε βούτυρο αλλά παίρνει τα απαραίτητα λιπαρά μόνο από το τρίμμα της καρύδας, έχει μια αίσθηση δροσιάς και ελαφράδας και κλέβει τις εντυπώσεις στο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας ως λαχταριστό νηστίσιμο επιδόρπιο. Συνταγή παρακαλώ:

Χαλβάς με ινδοκάρυδο

1 φλιτζάνι τρίμμα ινδοκάρυδου

1 φλιτζάνι σιμιγδάλι

2 φλιτζάνια ζάχαρη

4 φλιτζάνια νερό

Ξύσμα λεμόνι (κατά βούληση)

Λίγες σταγόνες λεμονιού

Βανίλια

Σε μια κατσαρόλα και σε σιγανή φωτιά ρίχνουμε 4 ποτήρια νερό, τη ζάχαρη, λίγο ξύσμα λεμονιού (το λεπτό του άρωμα ταιριάζει πολύ με το ινδοκάρυδο),  τη βανίλια κι ελάχιστες σταγόνες λεμονιού. Μόλις το μείγμα αρχίσει να βράζει, ρίχνουμε το σιμιγδάλι μαζί με την καρύδα και ανακατεύουμε διαρκώς για να μην κολλήσει στον πάτο της κατσαρόλας. Όταν ο χαλβάς πήξει, απομακρύνουμε το σκεύος από τη φωτιά και τοποθετούμε το χαλβά σε φόρμα. Τον αφήνουμε στο ψυγείο για 4 ώρες και στη συνέχεια ξεφορμάρουμε. Γαρνίρουμε με καρύδα και σερβίρουμε.

Για τους chocoholic επισκέπτες του σπιτιού μας τώρα, για όλους αυτούς που δεν θεωρούν πως έφαγαν γλυκό αν δεν είχε σοκολατένια γεύση, έχουμε έναν χαλβά με κακάο και ιδιαίτερη καραμελένια γεύση που τη χρωστάει στη μαύρη ζάχαρη που περιέχει. Συνταγή παρακαλώ:

Χαλβάς κακαουδένιος

¾ ποτηριού σπορέλαιο

2 ποτήρια σιμιγδάλι χονδρό

2 ποτήρια ζάχαρη καστανή

4 ποτήρια νερό

4 κουταλιές της σούπας κακάο (εγώ βάζω περισσότερο)

3 πορτοκάλια ακέρωτα, μόνο τη φλούδα

3 κουταλιές της σούπας καστανή ζάχαρη

Φτιάχνω σιρόπι με το νερό και τη ζάχαρη. Αποσύρω την κατσαρόλα από τη φωτιά, προσθέτω κακάο και ανακατεύω καλά. Αφαιρώ τη φλούδα από τα πορτοκάλια και την κόβω μπαστουνάκια. Βάζω τις 3 κουταλιές καστανή ζάχαρη και τα μπαστουνάκια από πορτοκαλόφλουδες σε αντικολλητικό τηγάνι σε μέτρια προς χαμηλή φωτιά μέχρι να καραμελώσουν.

Σε μια μεγάλη κατσαρόλα ζεσταίνω το σπορέλαιο και προσθέτω το σιμιγδάλι. Ανακατεύω με ξύλινη κουτάλα ώσπου το σιμιγδάλι να αρχίσει να σκουραίνει ελαφρώς. Προσθέτω τα μπαστουνάκια από πορτοκαλόφλουδες. Αποσύρω την κατσαρόλα από τη φωτιά. Ρίχνω σιγά-σιγά το σιρόπι πάνω από το καβουρδισμένο σιμιγδάλι. Συνεχίζω το ανακάτεμα μέχρι ο χαλβάς να απορροφήσει τα υγρά και να στεγνώσει ή να ξεκολλήσει από τα τοιχώματα της κατσαρόλας. Τον κατεβάζω από τη φωτιά και μοιράζω σε ατομικά φορμάκια ή σε μια μεγάλη στρογγυλή φόρμα για κέικ.

Βεβαίως εκτελούμε και την παραδοσιακή συνταγή κάτι Κυριακές που έχουμε λιγούρες και πεταγόμαστε στο μινιμάρκετ της γωνίας για λίγο ταπεινό σιμιγδάλι – ε, ζάχαρη και λίγο λαδάκι βρίσκεται πάντα στο ντουλάπι μας. Την πειράζουμε όμως λιγάκι. Βλέπετε, οι παλαιότερες γενιές σπανίως έτρωγαν γλυκά οπότε τα ήθελαν ‘πετιμέζι’. Επίσης τα τρώγανε για να τους ‘πιάσουνε’, να αισθανθεί το στομάχι τους γεμάτο. οπότε είχανε και παραπανίσια ζάχαρη και μπόλικα λιπαρά. Αν λοιπόν στην παραδοσιακή συνταγή του 1-2-3-4 κόψουμε λίγη από τη ζάχαρη και λίγο από το λάδι θα έχουμε έναν χαλβά λιγότερο λαδερό, πιο σπυρωτό και μια ιδέα πιο άγλυκο.

Κλασσικός χαλβάς – πειραγμένες αναλογίες

4 φλιτζάνια νερό

2 φλιτζάνια ζάχαρη

1 φλιτζάνι σιμιγδάλι ψιλό+1 φλιτζάνι σιμιγδάλι χονδρό (συμβουλή ταβερνιάρη για χαλβά σπυρωτό)

2/3 φλιτζανιού ελαιόλαδο ή σπορέλαιο

Ένα ξυλάκι κανέλας για το σιρόπι

Διαλέγετε και παίρνετε. Σας φιλώ πάνω από τους γλυκούς ατμούς της κατσαρόλας!

ΥΓ Τις συνταγές δεν τις κατέβασα από το κεφάλι μου, τις βρήκα εδώ κι εδώ αλλά τις προσάρμοσα στα γούστα μου.

Ήλιος λαμπερός και που σε ζεσταίνει μέχρι το μεδούλι στην καρδιά του φθινοπώρου. Προχωρώ στο πεζοδρόμιο. Χαζεύω τα χρυσοκόκκινα φύλλα που πληθαίνουν στους φράχτες. Είναι αριστούργημα έτσι όπως τα φωτίζει ο πρωινός ήλιος. Γιαγιά απροσδιορίστου ηλικίας προχωράει και αυτή στο πεζοδρόμιο, από την αντίθετη πλευρά. Λεπτή, φτεράκι, με κλασσικά γιαγιαδίστικα μαύρα, λευκό κοτσάκι, μπαστουνάκι και χοροπηδητό βήμα γιατί το ένα πόδι της το έχει ροκανίσει ελαφρώς ο χρόνος. Τώρα θα συναντηθούμε. Έχει λαμπερά ανοιχτόχρωμα μάτια και γίνονται ακόμα πιο λαμπερά όταν στο πρόσωπό της απλώνεται πλατύ χαμόγελο καθώς μου λέει “Καλημέρα κοριτσάκι μου!”. Καλημέρα και σε σένα γιαγιάκα. Έχει λιακάδα σήμερα!

Το 1987, όταν ήμουν μαθήτρια λυκείου, είδα στο θέατρο την πρώτη μου ενήλικη παράσταση. Είχε σίγουρα προηγηθεί κάποιος κακοπαιγμένος Μολιέρος σε πρωινή παράσταση για μαθητές. ΑΥΤΗ όμως ήταν πραγματική παράσταση. Ήταν «Ο ήχος του όπλου» της Λούλας Αναγνωστάκη. Είχα το προνόμιο να δω ένα έργο μιας σπουδαίας θεατρικής συγγραφέως στην τελευταία παράσταση που σκηνοθέτησε ο Κάρολος Κουν πριν από το θάνατό του. Δύο στα δύο δηλαδή. Παρακολούθησα ένα ελληνικό έργο που ήταν γραμμένο σε μια σύγχρονη, παλλόμενη γλώσσα, που το καταλάβαινα(τουλάχιστον στο πρώτο επίπεδο ανάγνωσης) και που είχε να μου πει πράγματα που με ενδιέφεραν. Και επιπλέον, οι πρωταγωνίστριές του ήταν 3 γυναίκες της εποχής που ζούσα – μαζί τους κι ένας άντρας, ο όμορφος Στράτος Τζώρτζογλου σε πρώτη εμφάνιση (μα πόσα μπόνους αυτή παράσταση).

Στην παράσταση αυτή μας προσκάλεσε και μας συνόδεψε, 10-12 κορίτσια (προσκάλεσε όλη την τάξη αλλά αυτός ήταν ο αριθμός που ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα) ένας καθηγητής μαθηματικών του σχολείου. Για να τιμήσω την έξοδο είχα φορέσει τα καινούρια μου παπούτσια, τα πρώτα μου γυναικεία «γοβάκια», ένα ζευγάρι μαύρες καστόρινες πλατφόρμες. Μετά το τέλος της παράσταση ακολούθησε σύντομο φαγοπότι σε ένα κουτούκι της Κυψέλης όπου την ώρα της άφιξής μας υπήρχαν μόνο μερικοί γέροι, μόνιμοι θαμώνες που κουτσοπίνανε ξεροσφύρι. Αυτή ήταν η μύησή μου στον κόσμο της ενήλικης τέχνης.

Ακολούθησαν πολλές παραστάσεις σύγχρονου ελληνικού και ξένου θεάτρου. Καλές και λιγότερο καλές και λίγες κακές. Η συγκεκριμένη όμως διατηρεί ξεχωριστή βαρύτητα αλλά και γλύκα στις αναμνήσεις μου. Πριν από λίγες μέρες, συγκεκριμένα στις 8 Οκτωβρίου 2017, η Λούλα Αναγνωστάκη απεβίωσε, πλήρης ημερών όπως συνηθίζεται να λέμε. Δεν είμαι αρμόδια να μιλήσω περισσότερο για το έργο της, θα διαβάσετε αλλού πολύ ενδιαφέροντα άρθρα για αυτό από ανθρώπους που έχουν σπουδάσει το θέατρο. Απλώς αν μια μέρα ο γιος μου ανατρέξει στις διαδικτυακές αναμνήσεις μου, θα μπορέσει να ξαναθυμηθεί από πού ξεκίνησε η «τρέλλα» της μάνας του με το θέατρο. Λούλα Αναγνωστάκη σε ευχαριστώ. Κι εσένα καθηγητή Δ.

Έχετε ακούσει για δεύτερες ευκαιρίες; Ε, λοιπόν στη ζωή εμφανίζονται κάμποσες από αυτές μόνο που πρέπει να είναι κανείς σε ετοιμότητα για να τις αδράξει.

Πριν από πολλά-πολλά χρόνια ήμουν μαθήτρια της πρώτης δημοτικού σε ένα μικρό σχολείο κάπου στο Νέο Ψυχικό. Ελληνισμό το λέγανε. Στο ισόγειο του κτιρίου που στέγαζε το σχολείο μου είχαν τη γωνιά τους οι μικρές τάξεις, στον πρώτο όροφο οι μεγαλύτερες και στον τρίτο όροφο ήταν το σπίτι που έμενε ο διευθυντής μα τη γυναίκα και την κόρη του. Σε αυτό το σχολείο είχα την τύχη να με συντροφέψουν και  να με καθοδηγήσουν ως παιδί κάποιοι δασκάλοι που με έκαναν να νιώσω ότι η παρουσία μου σε αυτόν τον κόσμο μετράει. Επίσης διατηρώ μέχρι σήμερα έναν καλό φίλο που έκανα εκεί παρόλο που συνεχίσαμε σε διαφορετικά σχολεία στο γυμνάσιο.

Η ζωή όμως προχωράει με ταχύτητα. Μετά από έξι χρόνια (7 μαζί με το νηπιαγωγείο) πήρα απολυτήριο και συνέχισα σε νέες περιπέτειες ενώ το μικρό μου σχολείο που μετρούσε ήδη γύρω στα 30 χρόνια ζωής μαράζωσε στη δεκαετία του ’80 και έσβησε από το χάρτη. Άκουσα ότι το κέλυφος του κτιρίου πήρε μια παράταση ζωής φιλοξενώντας για λίγα χρόνια το δημόσιο γυμνάσιο της περιοχής και μετά, σιωπή. Οι ιδιοκτήτες μετακόμισαν και το κτίριο εγκαταλείφθηκε. Κάποιες φήμες το ήθελαν να έχει κατεδαφιστεί. Έμειναν να ζουζουνίζουν στο μυαλό μου οι αναμνήσεις.

Δεν τόλμησα να ξαναπεράσω από εκεί. Όμως πριν από λίγες ημέρες κάποια συγκυρία με έφερε μέχρι το ΚΕΠ του Νέου Ψυχικού. Και -σατανική σύμπτωση- βρέθηκα να οδηγώ στην οδό Ομήρου! Όταν έφτασα στο γνωστό σταυροδρόμι η αγωνία μου είχε χτυπήσει κόκκινο. Ο θεός του πάρκινγκ μου βρήκε θέση, τράβηξα χειρόφρενο και βγήκα έξω. Ένας καινούριος ξύλινος φράχτης μου έκοβε την ορατότητα. Σήκωσα το κεφάλι μου ψηλά και αντίκρυσα φρεσκοβαμμένα χαρούμενα χρώματα γύρω από τα παράθυρα των πάνω ορόφων. Μετά κόλλησα τη μύτη μου στο φράχτη και κρυφοκοίταξα ανάμεσα στους ξύλινους πήχεις: Ήταν η γνωστή μου είσοδος (όχι όσο μεγάλη τη θυμόμουν) με τις μοντέρνες ίσιες κολώνες της αρχοιτεκτονικής του ’60. Και μια διακριτική επιγραφή με τη λέξη «Παιχνιδαγωγείο».

Και τότε ανάψανε διάφορα λαμπάκια στο μυαλό μου. Το σχολείο μου είχε ξαναγίνει πραγματικό σχολείο! Μετακόμισε εκεί το Παιχνιδαγωγείο, ένα σχολείο νέας πνοής όπου όπως λέει το μότο του «τα παιδιά αναπτύσσονται και μαθαίνουν παίζοντας, ακολουθούν την περιέργεια και τη φαντασία τους, έχουν ίσες ευκαιρίες και εκφράζονται ελεύθερα, συμμετέχουν ενεργά σε όσα συμβαίνουν γύρω τους, λειτουργούν σε ένα δομημένο και οργανωμένο πλαίσιο, και νιώθουν σαν το σπίτι υους». Είχαν από καιρό φτάσει στα αφτιά μου θετικά σχόλια για έναν παιδικό σταθμό και νηπιαγωγείο με το όνομα Παιχνιδαγωγείο. Και όπως οι καλές προσπάθειες κάποτε μεγαλώνουν και δίνουν καρπούς, έτσι, ήρθε η ώρα φέτος για το Παιχνιδαγωγείο να μεγαλώσει και να εξελιχθεί σε δημοτικό εξατάξιο σχολείο.

Το κτίριο της οδού Ομήρου 28 μόλις ξεκίνησε μια δεύτερη, καινούρια ζωή. Και οι οιωνοί φαίνονται πολύ καλοί αν κρίνω από την ζεστή, φιλική και έντιμη αντιμετώπιση που είχα από τους ανθρώπους του νέου σχολείου που με υποδέχτηκαν όταν χτύπησα το κουδούνι. (όχι που δεν θα το χτυπούσα!)

Περιττό να σας πω ότι με κατέκλυσαν ζουμιά συγκίνησης! Εύχομαι στους ιδρυτές και τους δασκάλους του Παιχνιδαγωγείου μια μεγάλη και καρποφόρα σχολική ζωή. Και, ποιος ξέρει, μικρό μου σχολείο, ίσως να τα ξαναπούμε!

Κατηφόριζα με ορμή έναν δρόμο των αθηναϊκών προαστίων με περιποιημένα δέντρα και όμορφα σπίτια. Ήταν ένα λαμπερό φθινοπωρινό πρωινό. Από την αντίθετη κατεύθυνση ερχόταν ένας γηραιός κύριος, αστός παλαιάς κοπής. Κοστούμι, σιδερωμένο πουκάμισο, καλοχτενισμένα αραιά μαλλιά, αργός αλλά καμαρωτός βηματισμός. Όταν οι τροχιές μας διασταυρώθηκαν σταμάτησε, μου χαμογέλασε με ευγένεια και αναφώνησε λες και παίζαμε Σέξπιρ «Είστε η άνοιξη»! Ούτε καν «Είστε ΣΑΝ την άνοιξη»! Εκείνος έβλεπε μπροστά του την άνοιξη αυτοπροσώπως. Ξαφνιάστηκα ευχάριστα και ανταπέδωσα το χαμόγελο με έναν νεύμα ικανοποίησης.

Όχι, εκείνη την ημέρα δεν φορούσα κάποιο αιθέριο φόρεμα με λουλούδια, δεν είχα ζαλιστικό ντεκολτέ, δεν ήμουν βαμμένη χτενισμένη, ίσως ούτε καν στοιχειωδώς περιποιημένη. Είχα περάσει βιαστικά ένα τζιν και είχα βγει έξω με την μπλούζα του σπιτιού – παίζει να είχε και κανέναν λεκέ οδοντόκρεμας. Φαντάζομαι όπως ότι ήταν ολοφάνερη η λάμψη στα μάτια μου, η χαρά στο βλέμμα μου και η ερωτική διάθεση προς τη ζωή που έβγαινε από κάθε πόρο του σώματός μου: στα χέρια μου κρατούσα το αντικείμενο του πόθου μου, έναν μεγάλο φάκελο με τα αποτελέσματα της μαστογραφίας μου που ήταν για μια ακόμα χρονιά καθαρά. Ναι, σωστά οσμίστηκε στον αέρα ο γηραιός κύριος την άνοιξη. Είχα προσωρινά ανθίσει κι ας ήταν φθινόπωρο!

Φέτος δεν έχω πάει ακόμα. Θα πάω όμως και να πάτε κι εσείς, όσες είστε γένους θηλυκού. Να τη θυμόμαστε τη μαστογραφία μας κορίτσια των 40+. Σκεφτείτε με τι προτιμάτε να τη συνδέσετε ως υπενθύμιση. Συγχρονίστε τη με κάτι σημαντικό για εσάς, με τα γενέθλιά σας, με κάποια επέτειο, με τον Οκτώβριο που είναι ο μήνας πρόληψης και ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού, με ό,τι θέλετε και σας βολεύει τελοσπάντων. Η ζωή μας είναι σημαντική και ωραία. Και την προστατεύουμε!

Update: Έκανα το ραντεβού μου στις 12 Οκτωβρίου και πήρα καλά αποτελέσματα!