Τα Σάββατα στον πλανήτη των γονιών είναι αφιερωμένα στα αθλητικά των παιδιών, τα παιδικά πάρτι και τη γονεϊκή επιμόρφωση. Η εκδήλωση λεγόταν De-educate / Re-educate. Δηλαδή να απεκδυθούμε την παλιοκαιρισμένη, κουρασμένη εκπαίδευσή μας γονείς, εκπαιδευτικοί και παιδιά και να ντυθούμε μια καινούρια, φρέσκια εκπαίδευση που εστιάζει περισσότερο στα συναισθήματα του μικρού ανθρώπου, αγκαλιάζει την τεχνολογία και δεν φοβάται την αποτυχία.
Μιλάω για τη δημόσια συζήτηση για την αλλαγή στην εκπαίδευση που έγινε το Σάββατο 18 Απριλίου στο Ρομάντσο (το πρώην κτίριο γραφείων του παλαιού ομώνυμου περιοδικού) κάτω από τις φτερούγες του Dorothy Snot, ενός μικρού ελληνικού σχολείου για παιδιά 1-6 ετών που υποστηρίζει τη βιωματική μάθηση μέσα από το παιχνίδι (play-based learning). Ήταν εκεί όλα τα καλά κακά παιδιά που έχουν φέρει τα πάνω-κάτω στον χώρο της σύγχρονης εκπαίδευσης: Ο Tom Hobson γνωστός ως Teacher Tom που είναι ο κύριος δάσκαλος στο Woodland Park, μια συνεργατική μονάδα προσχολικής εκπαίδευσης στο Σιάτλ των ΗΠΑ που διοικείται από γονείς με τη φιλοσοφία του play-based learning, ο δάσκαλος Άγγελος Πατσιάς που παρακάμπτοντας τους σκοπέλους της ελληνικής γραφειοκρατίας ανέτρεψε την παραδοσιακή διδασκαλία και μεταμόρφωσε ένα μικρό τετραθέσιο δημοτικό σχολείο στο ονειρεμένο Σχολείο της Φύσης και των Χρωμάτων στον ορεινό Φουρφουρά του Ρεθύμνου και ο φιλόλογος Σπύρος Κασιμάτης που έχει θητεύσει στην ελληνική εκπαίδευση πάνω από 30 χρόνια και προτιμά να διδάσκει με το δικό του τρόπο λογοτεχνία σε εφήβους. Συντόνιζε ο Γιάννης Γιαννούδης, ιδρυτής και διευθυντής του Dorothy Snot.
Μας είπαν πολλά και άφησαν κι εμάς να τους πούμε ακόμα περισσότερα ρωτώντας τους ό,τι μας βασάνιζε περισσότερο σε σχέση με τα σχολεία και την εκπαίδευση των παιδιών μας. Μου έμεινε η αθρόα συμμετοχή του κόσμου (η εκδήλωση ήταν δωρεάν, με ηλεκτρονική κράτηση θέσης από διμήνου), ο ενθουσιασμός των παρευρισκόμενων, ομιλητών και κοινού και σημείωσα τα προσωπικά μου highlights:
•Η εκπαίδευση όπως και η διατροφή βασίζονται κατά μεγάλο μέρος στη συνήθεια. Ένας σοβαρός λόγος που τα σχολειά μας είναι όπως είναι βρίσκεται στο ότι έχουμε συνηθίσει αυτήν την κατάσταση και δεν μας περνάει από το μυαλό να ξεβολευτούμε και να δραστηριοποιηθούμε για μικρές ή μεγαλύτερες αλλαγές.
• Το εκπαιδευτικό σύστημα έχει ρωγμές. Μπορούμε να το εκμεταλλευτούμε και να διδάξουμε μέσα στις ρωγμές. Δηλαδή, όσο άκαμπτο και αν είναι ένα σύστημα δεν μπορεί, έχει ανοιχτές χαραμάδες μέσα στις οποίες μπορεί να διεισδύσει ένας τολμηρός και εμπνευσμένος εκπαιδευτικός και να τις γεμίσει με βιωματικές δράσεις, σεβασμό, ενσυναίσθηση τιμώντας τα ατομικά χαρίσματα των παιδιών και τη δημιουργικότητά τους.
• Τα παιδιά χρειάζονται το φυσικό τους περιβάλλον. Σήμερα εκπαιδεύονται αποκομμένα, μέσα σε σχολεία-κλουβιά όπως τα ζώα του ζωολογικού κήπου. Βγάλτε τα παιδιά έξω στη φύση, στον ανοιχτό χώρο σε κάθε ευκαιρία. Και αν το σχολείο βρίσκεται στο κέντρο της πόλης βγάλτε τα στη γειτονιά να δουν το τσιμέντο, τα αυτοκίνητα που τρέχουν, την κίνηση και τις κοινωνικές ασχήμιες του άστεως. Κι αυτό μάθημα είναι.
• Γιατί εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας; Όχι μόνο για να βρουν αργότερα ένα επάγγελμα, μια δουλειά να ακολουθήσουν για να βιοπορίζονται αλλά (κυρίως) για να μάθουν να συνεισφέρουν το κατιτίς τους ως υπεύθυνοι άνθρωποι στην οικογένεια (αυτή που τους μεγαλώνει και αυτήν που θα φτιάξουν πιθανώς στο μέλλον), στη γειτονιά, στη χώρα τους. Κι επίσης για να μάθουν να υπερασπίζουν τις ιδέες, τις αξίες και τα πιστεύω τους κόντρα στο ρεύμα, τη μόδα, τις προκαταλήψεις, ακόμα κι αν όλοι γύρω τους διαφωνούν.
• Η περίφημη κριτική ικανότητα δεν διδάσκεται. Υπάρχει ήδη μέσα μας, είναι μέρος του συναισθηματικά ισορροπημένου ατόμου. Δουλειά του δασκάλου είναι να σκαλίσει, όπως ο γλύπτης με το καλέμι για να αποκαλύψει τη μορφή της κριτικής σκέψης όπως αυτή διαμορφώνεται μέσα στα παιδικά και εφηβικά μυαλά.
• Ο φόβος είναι ένα φυσικό ανθρώπινο συναίσθημα. Είναι η φυσιολογική αντίδραση του ανθρώπου μπροστά στον κίνδυνο. Δεν θέλουμε να μη φοβούνται τα παιδιά μας. Θέλουμε να τα μάθουμε να διαχειρίζονται το φόβο, να τον διοχετεύουν στη δημιουργία. Έτσι ο φόβος εξανθρωπίζεται και αντέχουν να ζουν μαζί του.
• Αν θέλουμε να αλλάξουμε την παιδεία χρειάζεται πρώτα να αλλάξουμε τη στάση μας απέναντι στη γονεϊκότητα, πρέπει να γίνουμε διαφορετικοί γονείς. Πρέπει λοιπόν πρώτα εμείς οι μεγάλοι να «ενηλικιωθούμε» και να αφήσουμε πίσω μας παγιωμένες ιδέες, προκαταλήψεις, καχυποψία απέναντι στο καινούριο και το διαφορετικό, που μας κρατούν δεμένους σε ένα στείρο εκπαιδευτικό παρελθόν. Βοηθάει πολύ να μαζευόμαστε όσοι έχουμε τα ίδια μυαλά δημιουργώντας μικρές κοινότητες, κοιτίδες σκέψης και δράσης. Αυτό κάναμε άλλωστε το Σάββατο στο χώρο του Ρομάντσου.
• Όπως είπε ένας μικρός μαθητής του Teacher Tom «Παιχνίδι είναι αυτό που κάνω όταν οι άλλοι σταματούν να μου λένε τι πρέπει να κάνω».
Κι επειδή εγώ μπορεί να ήμουν εκεί αλλά εσείς δεν είναι απαραίτητο να με πιστέψετε, εδώ θα βρείτε βίντεο από την εκδήλωση.
Φωτογραφίες από τον Χρήστο Λουφόπουλο https://www.flickr.com/photos/ophilos.
