Η Jane Goodall ήταν εδώ

«Ο Ταρζάν παντρεύτηκε τη λάθος Τζέιν» είπε χαριτολογώντας η διάσημη πρωτευοντολόγος (*) και ανθρωπολόγος Jane Goodall στην ομιλία της «Λόγοι για να ελπίζουμε» την προηγούμενη Πέμπτη στην κατάμεστη από κόσμο αίθουσα του Μεγάρου Μουσικής. Και αυτή είναι η αλήθεια της γιατί η Jane από μικρό παιδί αγαπούσε τα ζώα, έδειχνε παθιασμένο ενδιαφέρον για τη συμπεριφορά τους και διάβαζε ανελλιπώς για αυτά και το όνειρό της ήταν να ταξιδέψει στην Αφρική για να μελετήσει  από κοντά πώς συμπεριφέρονταν όλα τα εξωτικά ζώα που ζούσαν εκεί πέρα.

goodall_2

Έτσι, η Jane στα 26 της χρόνια το 1960, αφού συγκέντρωσε με κόπο τα χρήματα που χρειαζόταν δουλεύοντας για καιρό ως σερβιτόρα κατάφερε να ταξιδέψει στην Αφρική (περιοχή Γκόμπε της Τανζανίας) και να παρατηρήσει από κοντά τους χιμπατζήδες που είναι οι κοντινότεροι συγγενείς του ανθρώπου (τεράστια ομοιότητα στο DNA). Να σημειωθεί ότι πριν πραγματοποιήσει αυτό το ταξίδι δεν είχε αποκτήσει κανένα πανεπιστημιακό πτυχίο – ίσως τελικά αυτό να ήταν μια ευτυχής συγκυρία γιατί το μυαλό της ήταν ελεύθερο από ακαδημαϊκές αγκυλώσεις. Αργότερα εκπόνησε διδακτορικό στην Ηθολογία το οποίο ολοκλήρωσε στην ηλικία των 31 ετών. Από τις παρατηρήσεις της προέκυψαν χρήσιμα και ρηξικέλευθα συμπεράσματα για την ανθρώπινη εξέλιξη και συμπεριφορά με βασικότερο όλων ότι ο άνθρωπος δεν είναι ο μόνος στο ζωικό βασίλειο που είναι σε θέση να φτιάχνει και να χρησιμοποιεί εργαλεία – το κάνει και ο χιμπαντζής.

Το όνειρό της το πραγματοποίησε γιατί εκτός των άλλων παραμέτρων, είχε (το τόνισε τρεις φορές) μια υποστηρικτική μητέρα η οποία

  1. Δεν τη μάλωνε ποτέ όταν έφερνε μέσα στο σπίτι τους φίλους της τα σκουληκάκια. Απλώς, στο τέλος τα ημέρας ζητούσε από την κόρη της να τα επιστρέψει στον κήπο επειδή «θα πεθαίνανε μέσα στο σπίτι»
  2. Αντιμετώπισε με σεβασμό το όνειρο της κόρης της έδωσε χώρο για να το αναπτύξει παρόλο που οι οικονομικές δυσχέρειες για χρόνια δεν της επέτρεπαν να προχωρήσει
  3. Της είπε ότι αν το θέλει πραγματικά πρέπει να δουλέψει σκληρά, να μην τα παρατήσει με τίποτα, να αρπάξει τις ευκαιρίες που θα παρουσιαστούν και αν δεν παρουσιαστούν, να τις δημιουργήσει εκείνη
  4. Όταν η Jane εγκαταστάθηκε για πρώτη φορά στην Αφρική ήταν η μητέρα της που προσφέρθηκε εθελοντικά να τη συνοδέψει και να μείνει μαζί της εκεί για αρκετούς μήνες επειδή απαραίτητη προϋπόθεση για να πάρει η Jane τη χρηματοδότηση και την άδεια παραμονής μέσα στη ζούγκλα ήταν να συνοδεύεται (ως γυναίκα) από κάποιο ενήλικο πρόσωπο. Μάλιστα, κατά τα λεγόμενα της Jane, η μητέρα αυτή ενίσχυε καθημερινά το ηθικό της κόρης της ενώ συγχρόνως ίδρυσε μια υποτυπώδη αυτοσχέδια κλινική για την τοπική κοινότητα χωρίς η ίδια να είναι νοσοκόμα ούτε γιατρός παρά μόνο με τις εμπειρικές γνώσεις από τον γιατρό αδελφό της.

Μου έκανε εντύπωση η φυσικότητα με την οποία η Jane παραδέχτηκε ότι δεν υπήρξε καλή στις ξένες γλώσσες και γι’ αυτό δεν μπορούσε να διεκδικήσει τις ακαδημαϊκές υποτροφίες που προσφέρονταν στην εποχή της.

Η Jane Goodall αντιμετώπιζε πάντα ολιστικά τη φύση και τον άνθρωπο και είχε επίγνωση της προσωπικής της ευθύνης για τον κόσμο. Με αυτό το σκεπτικό συνέβαλε ενεργά στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ντόπιων στην Τανζανία και μέσα από τις δράσεις του Jane Goodall Institute τους έδωσε τα μέσα για αυτό-οργάνωση από τη βάση.

Η Jane Goodall που γνώρισα ακμαιότατη στα 82 της χρόνια πλέον είναι μια εξαιρετικά φωτεινή παρουσία, μια ήρεμη δύναμη, ένας άνθρωπος που περιβάλλει ο,τιδήποτε ζωντανό με μια μητρική θα έλεγα στοργή, που δεν εγκατέλειψε ποτέ την ενεργό δράση, που ταξιδεύει 300 ημέρες το χρόνο για να μεταφέρει το μήνυμά της και την πρότασή της για έναν καλύτερο κόσμο για τα ζώα, τους ανθρώπους και το περιβάλλον. Μέσα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Roots and Shoots (Ρίζες και Βλαστοί) που εμπνεύστηκε το 1991 κάνει πράξη την πίστη της στα παιδιά και τους νέους προσφέροντάς τους τα απαραίτητα εργαλεία για σχηματίσουν ομάδες και να δώσουν πρακτικές λύσεις στα προβλήματα των τοπικών κοινωνιών. Το Roots and Shoots λειτουργεί σε περισσότερες από 130 χώρες και άνοιξε πρόσφατα πανιά και για την Ελλάδα.

Κάθε άνθρωπος, λέει η Jane Goodall, όσο ασήμαντος και αν νομίζει ότι είναι, επηρεάζει με τις πράξεις του τη Γη μας. Και σε αυτή τη Γη ζούμε όλοι συνδεδεμένοι. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να επιλέγουμε τη δράση μας με επίγνωση. Καθένας μας μπορεί να κάνει τη διαφορά. Για καλό ή για κακό. Αν είναι για καλό θα συνεχίσουμε να έχουμε λόγους να ελπίζουμε. Ίσως μεγαλώνετε μια μικρή Jane στο σπίτι σας. Δώστε της ρίζες για να στηριχτεί και να βγάλει βλαστούς που θα απλωθούν και θα καρποφορήσουν τα δικά της φρούτα, τα δικά της όνειρα.

 

Περισσότερες και πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη ζωή και το έργο της Jane Goodall εδώ και εδώ.

Βιβλία της Jane Goodall κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη και από τιε εκδόσεις Αντιγόνη.

(*) Πρωτεύοντα είναι εκείνη η ομάδα των θηλαστικών στην οποία ανήκουν οι πίθηκοι, οι μαϊμούδες και ο άνθρωπος.

 

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Συνεχίστε την ανάγνωση

Από τους γονείς στα παιδιά… και από τον Freud στον Freud

Η ψυχανάλυση οδεύει προς Νότο; Αυτή ήταν η πρώτη μου σκέψη όταν έμαθα ότι ο ισπανός ψυχαναλυτής παιδιών Joseph Knobel Freud, δισέγγονος του αυστριακού ιδρυτή της ψυχανάλυσης Sigmund Freud έρχεται στην Ελλάδα για να παρουσιάσει την ελληνική έκδοση του βιβλίου του Γονείς: Μια διαρκής πρόκληση από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση της Αγαθής Δημητρούκα.

Κάποιες σκόρπιες τοποθετήσεις του συγγραφέα για τη γονεϊκότητα που είχα διαβάσει μου κίνησαν άμεσα το ενδιαφέρον χώρια που η συγγένειά του με τον άνθρωπο μύθο μου είχε εξάψει την περιέργεια. Έτσι βρέθηκα στο φιλόξενο τραπέζι συζητήσεων του  Free thinking zone να παρακολουθώ τη συζήτηση-συνέντευξη που συντόνιζε η Πελιώ Παπαδιά, αρχισυντάκτρια του περιοδικού για γονείς www.talcmag.gr.

skateboard_challenge

Μεταξύ άλλων ο Joseph (θα τον αποκαλώ με το μικρό του, όχι λόγω οικειότητας αλλά προς αποφυγή σύγχυσης με τον διάσημο πρόγονό του) μίλησε για τα εξής:

• Οι σημερινοί γονείς έχουν δυσκολία να θέσουν όρια στα παιδιά τους και αυτό κατά τη γνώμη του οφείλεται στο ότι οι ίδιοι αισθάνονται ακόμη έφηβοι, ανέτοιμοι να αναλάβουν τις ευθύνες του γονεϊκού ρόλου. Έχοντας μεγαλώσει ως γενιά χωρίς όρια, αισθάνονται μάλιστα αποστροφή στην ιδέα ότι πρέπει να ασκήσουν γονεϊκή εξουσία από το φόβο μήπως χάσουν την αγάπη των παιδιών τους.

• Διαχωρισμός σε μητρικές και πατρικές λειτουργίες. Η μητρική λειτουργία είναι να θρέφει, να κανακεύει, να προστατεύει, η πατρική λειτουργία είναι να αποχωρίζει το μωρό από τη μητέρα (ή όποιον έχει αναλάβει τη μητρική λειτουργία) και να οδηγεί στην ανεξαρτητοποίηση. Οι λειτουργίες αυτές μπορούν να ασκούνται ανεξαρτήτως φύλου, ακόμα και να εναλλάσσονται από το ίδιο πρόσωπο (π.χ. στις μονογονεϊκές οικογένειες).

joseph_kobel_freud

• Τη σημασία της χρήσης του λόγου, των λέξεων, για να εξηγήσουμε στα παιδιά δύσκολες καταστάσεις και άβολες αλήθειες, κάτι που τόνιζε συχνά στο έργο της και η μακαρίτισσα Φρανσουάζ Ντολτό, ψυχαναλύτρια παιδιών πλάι στην οποία μαθήτευσε ο συγγραφέας. Ωστόσο, όταν ο γονιός λέει αυτές τις αλήθειες θα πρέπει πάντα να σέβεται την ηλικία του παιδιού του. Όταν οι γονείς ψεύδονται το παιδί παρουσιάζει κάποιο σωματικό ή ψυχολογικό ή ψυχοσωματικό σύμπτωμα που σχετίζεται με την απουσία της αλήθειας.

• Η έκταση που έχει πάρει σήμερα στις δυτικές κοινωνίες ο σχολικός εκφοβισμός (bullying) είναι μεγάλη. Τα παιδιά-θύτες εκφράζουν ενεργά τη βία που έχουν δεχτεί παθητικά στο οικογενειακό τους περιβάλλον ενώ τα παιδιά-θύματα είναι τα παιδιά-χαλάκια των οποίων οι γονείς έχουν υποσκάψει την αυτοεκτίμηση με τη συμπεριφορά τους (συνειδητά ή ασυνείδητα, δεν έχει σημασία).

• Γιατί θέλουμε να κάνουμε παιδιά; Από μια θέση αγάπης ή επειδή «χτυπάει» το βιολογικό μας ρολόι και μας λέει ότι πρέπει, πριν είναι πολύ αργά; Οι υποψήφιοι γονείς πριν υιοθετήσουν παιδιά στην Ισπανία περνάνε λέει από ψυχολογικά τεστ (και σε πλείστες άλλες χώρες). Ίσως και κάποιοι «φυσικοί» γονείς χρειάζονται αυτά τα τεστ πριν τη μεγάλη απόφαση.

• Η βαρεμάρα των παιδιών μας έχει μεγάλη αξία για την ενεργοποίηση της δημιουργικότητάς τους. Οι σημερινοί γονείς όμως, επειδή οι ίδιοι κατά πλειοψηφία πλήττουν στην εργασία τους, φοβούνται πως αν αφήσουν τα παιδιά τους να πλήξουν θα μείνουν άδεια, κενά όπως και οι ίδιοι.

Ο λόγος του Joseph ήταν αβίαστος, είχε σαφήνεια, εγκαρδιότητα προς τον γονέα όμως ο άνθρωπος δεν μασούσε τα λόγια του. Παρόλο που υπήρχαν και σημεία στα οποία διαφωνούσα μαζί του, όπως για παράδειγμα στο θέμα του ποιοτικού έναντι ποσοτικού χρόνου που ξοδεύουμε με τα παιδιά μας, βρήκα πως οι κουβέντες του ήταν τροφή για σκέψη. Έτσι, το ίδιο βράδυ βούτηξα ευθύς-αμέσως στο βιβλίο του. Ως διαζευγμένη μητέρα, ενέδωσα στον πειρασμό να «πηδήξω» σελίδες για να φτάσω στο κεφάλαιο που αναφέρεται στη μονογονεϊκή οικογένεια. Εκεί αναφέρεται στη σημασία της ύπαρξης ενός τρίτου στη σχέση μητέρας-παιδιού ή πατέρα-παιδιού. Με ξάφνιασε ευχάριστα η άποψη ότι αυτός ο τρίτος δεν χρειάζεται να είναι απαραίτητα πρόσωπο-σύντροφος αλλά μπορεί επίσης να είναι η δουλειά του γονιού ή ένα πάθος π.χ. για τον χορό ή για τα ταξίδια. Κάτι που να κάνει το παιδί να καταλάβει ότι η μαμά ή ο μπαμπάς έχει μια ζωή πέρα από εκείνο.

Μια ωραία παρουσίαση λοιπόν και ένα χρήσιμο βιβλίο από ένα συγγραφέα που με κέρδισε λέγοντας  I am not sure I have the truth. I only have ideas (Δεν είναι σίγουρος ότι κατέχω την αλήθεια. Απλώς έχω ιδέες).

Συνεχίστε την ανάγνωση

Όταν δε χωράς πουθενά

Ένα κορίτσι έκτης δημοτικού σε μια σχολική αυλή σταυρώνει τα μπράτσα πάνω σε ένα μακό με σταμπωμένα λουλούδια για να κρύψει το πρόσφατα σχηματισμένο στήθος της – αρχές της δεκαετίας του ’80. Ένα κορίτσι έκτης δημοτικού σε μια άλλη σχολική αυλή, καμπουριάζει για να κρύψει και αυτή το στήθος της και να γλιτώσει τα πειράγματα των συμμαθητών της 30 χρόνια μετά, στις σελίδες του «Ήθελα μόνο να χωρέσω», της Στέλλας Κάσδαγλη. Και μετά το κορίτσι (η Ζωή) πάει στο γυμνάσιο… και μετά στην πρώτη λυκείου. Σε καινούριο σχολείο, από ιδιωτικό σε δημόσιο λόγω αλλαγών στο μισθό του μπαμπά… Ενός μπαμπά που του έχει αδυναμία μα που δεν μπορεί πια να παίξει μαζί του ρακέτες όπως παλιά γιατί, λέει τα μπούτια της κουνιούνται όταν τρέχει… Η εφηβεία της τρέχει, τα συναισθήματά της τρέχουν κι αυτά, αλλάζουν από σελίδα σε σελίδα, γελάει, κλαίει, οργίζεται, μα η ιστορία δεν γίνεται μελό, συμπάσχεις κι εσύ με γνήσιο συναίσθημα. Η εφηβεία πονάει, προπάντων όταν νιώθεις ότι η φιλία ή έρωτας σε προδίδουν και νιώθεις σαν να φταις εσύ, ακόμα κι αν τη ζημιά την έκανε ο άλλος.

ithela_mono_na xoreso

Η Ζωή του βιβλίου, στα 15 της πια, δεν μπορεί να χωρέσει πουθενά τα συναισθήματά της: την ανασφάλειά της για το αν είναι αρκετά «καλό» το γυναικείο της σώμα σε σχέση με τις συμμαθήτριες, την απόρριψη από το αγόρι που της αρέσει, τον επονομαζόμενο «μαλάκα», το φόβο μήπως γίνει «χοντρή» σαν τη μαμά της. Δεν καταφέρνει να ενταχθεί στο περιβάλλον του καινούριου σχολείου, αισθάνεται loser, εύχεται να μπορούσε να εξαφανιστεί και τελικά τα καταφέρνει χάνοντας πολλά-πολλά κιλά – άλλο ένα κορίτσι που κυλά στη νευρική ανορεξία.

Η Ζωή αρχίζει ένα blog από την ημέρα που ξεκινάει το καινούριο σχολείο, ανταλλάσσει μανιωδώς SMS και μηνύματα στο chat με την κολλητή της από το παλιό σχολείο, παρακολουθεί την κίνηση στο Facebook. Ένας κόσμος ηλεκτρονικής επικοινωνίας ξεδιπλώνεται παράλληλα με τον real time μικρόκοσμο του σχολείου. Η Στέλλα (Κάσδαγλη) μιλάει μέσω της Ζωής στο πρώτο πρόσωπο: τα λέει άμεσα, απλά, με την αργκό των παιδιών του σχολείου. Σαρκάζουν και αυτοσαρκάζονται, κάνουν καυστικές παρατηρήσεις στους γονείς προσπαθώντας να κρύψουν τις δικές τους ανασφάλειες. Όποιος και κυρίως όποια θυμάται την εφηβεία της ξέρει.

Μου αρέσει που η συγγραφέας δεν μένει στην επιφάνεια του προβλήματος που λέει ότι τα κορίτσια γίνονται ανορεξικά προσπαθώντας να μοιάσουν στα απισχνασμένα μοντέλα αλλά μιλάει για όλα αυτά που ανησυχούν, φοβίζουν ή πονάνε μια έφηβη και την κάνουν να μην χωρά πουθενά. Που την οδηγούν σε μια ψυχαναγκαστική εμμονή, να χάνει τα πράγματα που γίνονται γύρω της για να σκέφτεται συνέχεια πώς θα καταφέρει να μην φάει, μια και είναι ο μόνος τρόπος που πιστεύει ότι έχει για να ελέγξει αυτά που συμβαίνουν γύρω της. Μιλάει και για το bullying που μαυρίζει τις ψυχές και σε κάνει να μην θέλεις τη ζωή σου. Και για την ψυχοθεραπεία στην οποία οδηγείται ευτυχώς η Ζωή από τους γονείς της – επιτέλους, σπάει ένα ταμπού της ελληνικής οικογένειας. Όταν τα πράγματα ζορίσουν πολύ και η Ζωή βρεθεί στο κρεβάτι του νοσοκομείου αισθάνεται ξαφνικά ότι το να γράψει στο blog της χωρίς να τρέμει το χέρι της είναι πιο σημαντικό γι’ αυτήν απ’ ότι το να μην φάει. Αυτό το χαρούμενο κρεσέντο του βιβλίου σε κάνει να θέλεις να το διαβάσεις ξανά και ξανά, είτε είσαι έφηβη είτε είσαι λίγο (ή πολύ) μεγαλύτερη. Βλέπεις ένα κορίτσι που αγωνίζεται, νικάει τους εσωτερικούς της δαίμονες και επιτέλους ξαναβρίσκει την ικανότητα να φροντίζει και να αγαπά τον εαυτό της. Και μεγαλώνει. Αυλαία.

Το παραπάνω κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε εδώ με τον τίτλο Ήθελα μόνο να χωρέσω.

Συνεχίστε την ανάγνωση

Πλανόδιο πάρκο στη Θεσσαλονίκη

Πριν από εφτά χρόνια ήρθε στα χέρια μου το «Πλανόδιο πάρκο», μια ιστορία για παιδιά του [ilink url=”http://www.papatheodoulou.gr/”]Αντώνη Παπαθεοδούλου[/ilink] με χαρούμενες εικόνες από τον [ilink url=”http://yosgo.com/”]Γιώργο Σγουρό[/ilink]. Όταν το διάβασα  ένιωσα την καρδιά μου να χτυπάει γρηγορότερα. Τι όμορφη ιδέα, για μικρούς και μεγάλους, να μαζεύονται οι φίλοι τις Κυριακές με τα δεντράκια στις γλάστρες και να φτιάχνουν ένα περιοδεύον πάρκο που κάθε βδομάδα θα αλλάζει γειτονιά! Συλλογικότητα και αίσθηση γιορτής σ’ όλο της το μεγαλείο.

planodio_parko_1

Απρίλιος του 2014 η φαντασία απλώνει το χέρι της στην πραγματικότητα και ο πρώτος «φορητός κήπος» στην Ελλάδα προσγειώνεται στην Παλαιών Πατρών Γερμανού της Θεσσαλονίκης, σαν θαυμαστός ιπτάμενος δίσκος από παράλληλο σύμπαν. Δύο φοιτητές, ο Δημήτρης Θεοδωράκος και η Μαριάννα Συμεωνίδου, μία καμπάνια του δήμου Θεσσαλονίκης, οι χορηγοί – μια κατασκευάστρια εταιρεία, ένα φυτώριο, και μία εταιρεία οπτικής επικοινωνίας ένωσαν τις δυνάμεις τους σε μια χαλύβδινη κατασκευή χρώματος πορτοκαλί παρακαλώ, που φυτεύτηκε με διάφορα είδη φυτών και προσκαλεί τους διαβάτες να ξαποστάσουν στο ξύλινο παγκάκι της. Προσκαλεί για σκιά, για δροσιά, για ψιλοκουβέντα (το παγκάκι έχει μήκος 2,5 μέτρα, φανταστείτε πόσους «καλούς» μπορεί να χωρέσει) και καλοπιάνει το βλέμμα ανακουφίζοντάς το προσωρινά από τη συνεχή και καταναγκαστική θέαση ασφάλτου και τσιμέντου. Επιτέλους και λίγο φρέσκο χώμα, με δέντρα βεβαίως! Το μόνο που λείπει είναι ο «πλανόδιος σκουπιδοντενεκές» που φαντάστηκε ο Αντώνης στο βιβλίο του, γιατί όλο και κάποιο τσιγαρόχαρτο, χαρτομάντιλο, περιτύλιγμα σνακ θα κουβαλούν όσοι χρησιμοποιούν το παγκάκι.

πηγή: από τη Lifo, φωτογράφος Ελένη Σαμαρά
πηγή: από τη Lifo, φωτογράφος Ελένη Σαμαρά

Ο πλανόδιος αυτός κήπος ή green spot έχει προδιαγραφές να πιάνει μόλις μία θέση σταθμευμένου αυτοκινήτου κι έτσι είναι καθόλα νόμιμος – το τονίζω για τους απανταχού κακόβουλους. Κι όταν αλλάζει …τόπο διαμονής θα ανανεώνεται το δυναμικό του με εποχιακά φυτά. Τα παιδιά που πρότειναν την ιδέα πρωτοείδαν αυτήν την ευρεσιτεχνία με τα φυτά στο Σαν Φρανσίσκο με το όνομα parkmobile και βάλανε μπρος να το υλοποιήσουν και στην όμορφη πόλη τους. Με το καλό και στην πρωτεύουσα – αν κουνήσουμε το χεράκι μας βεβαίως! Πάντως, αν την Κυριακή κάποιος από σας μου προτείνει να παίξουμε «πλανόδιο πάρκο» εγώ είμαι μέσα και θα δώσω το παρόν μαζί με τις γλάστρες μου. Δεκτές μόνο σοβαρές προτάσεις. Έχω και πλανόδια γάτα. Πάμε μία βόλτα;

Συνεχίστε την ανάγνωση

Λο, Λόλα, Λολίτα

Και συνεχίζω με το καινούριο κοσκινάκι μου, τη λέσχη ανάγνωσης. Αυτόν τον μήνα, σειρά είχε η Λολίτα, η κλασσική πλέον Λολίτα του Ναμπόκοφ. Ο Ναμπόκοφ, λέει, περίεργος και φιλομαθής από τη φύση του, ήταν και εντομολόγος, μάλιστα είχε εργαστεί για ένα φεγγάρι ως λεπιδοπτερολόγος στο Μουσείο Συγκριτικής Ζωολογίας του Χάρβαρντ. Δανείζει το πάθος του για τα λεπιδόπτερα στον πρωταγωνιστή του βιβλίου, καθηγητή Χάμπερτ Χάμπερτ, ο οποίος συχνά παρομοιάζει τη Λολίτα του με μικρό λεπιδόπτερο. Μα και στο προηγούμενο βιβλίο με το οποίο καταπιαστήκαμε στη λέσχη μας, τον «Θεό των μικρών πραγμάτων», υπήρχε ο Παπάτσι, αυτοκρατορικός εντομολόγος και λεπιδοπτερολόγος στην Ινδία, ο οποίος έμεινε χολωμένος μια ζωή επειδή το λεπιδόπτερο που ανακάλυψε δεν πήρε ποτέ το όνομά του, όπως συνηθίζεται στην επιστημονική κοινότητα. Άραγε κάποιο νήμα από λεπιδότερα διατρέχει μυστικά τα βιβλία που επιλέγει για εμάς η κυρία Μάστορη; Η απορία μου πιστεύω ότι θα λυθεί με την ανάγνωση του επόμενου βιβλίου!Lolita

Στη Λολίτα μαθαίνω ότι «Τα λακάκκια στα μάγουλα προκαλούνται από την προσκόλληση του δέρματος σε βαθύτερους ιστούς». Η υπόθεση του μυθιστορήματος λίγο-πολύ γνωστή από τα περάσματά της στον κινηματογράφο και από την παραφιλολογία που υπάρχει γύρω από το θέμα. Μεσήλικας καθηγητής, σαραντάρης, (ω, ναι, αυτοί ήταν οι μεσήλικες στα fifties) ερωτεύεται παράφορα τη δωδεκάχρονη θετή του κόρη (μια που είχε πρόσφατα παντρευτεί τη χήρα μητέρα της  η οποία απεβίωσε σε κωμικοτραγικό δυστύχημα λίγους μόνο μήνες μετά από αυτόν το γάμο) και συνάπτει σεξουαλική σχέση μαζί της για τα επόμενα δύο χρόνια. Και όχι, δεν είναι ο πρώτος εραστής της νεαράς. Η σχέση τελειώνει αιφνιδίως όταν το δεκαπεντάχρονο πλέον νυμφίδιο το σκάει για να φτιάξει τη ζωή της με έναν άλλο μεσήλικα. Ο πρωταγωνιστής από το πάθος του καταλήγει στο φόνο ενός  υποτιθέμενου εραστή της μικρής του ερωμένης. Πορνογράφημα το χαρακτήρισαν όταν πρωτοεκδόθηκε πριν από εξήντα περίπου χρόνια. Για τη σεξουαλική πράξη μιλάει μόνο υπαινικτικά και συγκαλυμμένα όμως θαρρώ ότι η φαντασία μπορεί να προσθέσει τα κομμάτια που λείπουν στις περίτεχνες περιγραφές και να αναπλάσει τις δικές σκηνές λαγνείας. Σοκαρίστηκα όταν συνειδητοποίησα ότι η Λολίτα βρίσκεται στην ηλικία που έχουν οι συμμαθήτριες του γιου μου. Καλώς ή κακώς, όλες οι πληροφορίες πλέον φιλτράρονται μέσα από την ιδιότητά μου της μητέρας. Με τρομάζει η ιδέα μία δωδεκάχρονη να έχει εραστές, πόσο μάλλον να έχει την πρώτη σοβαρή της σχέση με έναν ενήλικα. Παιδοφιλία κάργα! Βέβαια το μυθιστόρημα είναι άκρως αμοραλιστικό, δεν κρίνει τα γεγονότα ούτε τους πρωταγωνιστές τους, δεν νουθετεί κανέναν παρά μόνον προσπαθεί να σαγηνεύσει τον αναγνώστη μέσα από τη γραφή του και το καταφέρνει γιατί γνωρίζει πολλά τερτίπια: η Λολίτα του είναι και ρομαντικό μυθιστόρημα μιας ολέθριας σχέσης, και αστυνομικό, και εξομολογητικό πεζογράφημα, και ταξιδιωτικό βιβλίο ενώ ταυτόχρονα παρωδεί όλα τα παραπάνω κλείνοντάς μας το μάτι. Δεν έχω δει ακόμα καμία από τις δύο ταινίες που έχουν γυριστεί με βάση το βιβλίο, πάντως εγώ φαντάζομαι ένα roadmovie με στάσεις στα αναρίθμητα εξοχικά πανδοχεία και μοτέλ, που παρελαύνουν στις σελίδες του, τα οποία, κατά τον Ναμπόκοφ είναι «ιδανικά μέρη για ύπνο, διαπληκτισμούς, συμφιλίωση, ακόρεστο παράνομο έρωτα».

Συνεχίστε την ανάγνωση

Ψίθυροι αγοριών

Ψίθυροι αγοριών

Ψίθυροι αγοριώνΚλείνοντας το βιβλίο ένιωσα ένα κύμα ζέστης να πλημμυρίζει το στομάχι μου. Αλάθητο σημάδι ότι το βιβλίο είχε κάνει τη δουλειά του. Ψίθυροι αγοριών, της Βούλας Μάστορη. Ένα μυθιστόρημα – ή περίπου μυθιστόρημα – που κάνει βουτιά στο άδυτο των αγοριών εφήβων για να τους προσφέρει μύηση στην ανδρική φύση τους. Η Βούλα Μάστορη μιλάει για όλα τα σημαντικά με φυσικότητα και με μαγκιά, λέει «βρωμόλογα» χωρίς να κοκκινίζει και μου φαίνεται πως κοιτάει τα νεαρά αγόρια με ένα μείγμα θαυμασμού και μητρικής τρυφερότητας που είναι συγκινητικό – χωρίς να γίνεται καθόλου μελό. Και από την άλλη, επιτέλους μια συγγραφέας, μια μητέρα, μια γυναίκα που λέει ευθαρσώς και με ειλικρίνεια πόσο σημαντικό είναι το συναίσθημα και ο ερωτισμός στο ξεδίπλωμα της σεξουαλικότητας. Ένα βιβλίο που λέει ανοιχτά ότι τα κορίτσια ξεκινάνε το παιχνίδι και βάζουν τους κανόνες σαν πιο… ώριμες που είναι. «Πρώτα θα με αγγίξεις και μετά θα με δεις» του έλεγε, καθοδηγώντας το τυφλό χέρι του στα σημεία που ήθελε εκείνη. Δεν του έδειχνε τίποτε. Τον άφηνε να τα «βλέπει» δια της αφής.» Ένα βιβλίο που μπορεί να βοηθήσει και τα κορίτσια να δουν με μεγαλύτερη συμπάθεια τους συμμαθητές τους που παθαίνουν τις πιο ακατάλληλες στιγμές «αθέλητη έπαρση της σημαίας» όπως λέει με πολύ χιούμορ η Βούλα Μάστορη. Της βγάζω το καπέλο. Με χαμόγελο θυμήθηκα πως η ίδια έχει μεγαλώσει δύο γιους. Το βιβλίο το αγόρασα κι εγώ για να το δώσω στο γιο μου – όχι ακόμη που μόλις έκλεισε τα δώδεκα γιατί θα πάει στράφι – αλλά …σε ένα-δυο χρόνια ή όποτε τέλος πάντων το χρειαστεί! Το προμηθεύτηκα όταν τον είδα να ψάχνεται αν έχει τρίχες «εκεί κάτω» όπως του είχαν εκμυστηρευτεί πως έχουν κάποιοι συμμαθητές του κι έπαθα μια κρίση άγχους και πανικού. Πώς να μιλήσω εγώ, γυναίκα ούσα, μεγαλωμένη με του κόσμου τα κόμπλεξ και τις ενοχές σε ένα αγόρι που αρχίζει να πηγαίνει παραπέρα, σε έναν κόσμο γοητευτικό μα άγνωστο σε εμένα; Βλέπεις κι ο μπαμπάς του μένει στην άλλη άκρη της πόλης γιατί έτσι αποφασίσαμε εμείς οι μεγάλοι οπότε …φασκελοκουκούλωστα. Το βιβλίο είναι από αυτά που λειτουργούν σαν λυτρωτικό μπάνιο που ξεπλένει τις ενοχές μικρών και μεγαλύτερων για το φύλο τους, τη σεξουαλικότητά τους. Θα το κρατήσω κοντά στο μαξιλάρι μου, να μου δίνει θάρρητα μέχρι να του το χαρίσω.

Συνεχίστε την ανάγνωση