Ξερολιθιές, θηλυκό και παλιά δαντέλα

Αγαπώ την Τήνο. Είναι το νησί μου. Αγαπώ το ξερό τοπίο με τις αναβαθμίδες, τις αγελάδες και τους γαϊδάρους, τα σπίτια με τα βόλτα και τις πόρτες που ανοίγουν και μισές, μόνο το πάνω μέρος, τα δυτικότροπα καμπαναριά και τα οικόσημα που ξεφυτρώνουν μεριές-μεριές για να θυμίζουν ότι από εδώ πέρασαν οι Φράγκοι. Εδώ γεννήθηκε και έζησε σαν παιδί η γιαγιά μου.

Αγάπησα Τα κατορθώματα της Ρόζας Δελλατόλα, υπόθεση Laurus, το βιβλίο για παιδιά και εφήβους που έγραψε η Λώρη Κέζα. Η Ρόζα είναι ένα κορίτσι δεκατριών χρονών που ζει στα Λουτρά της σύγχρονης Τήνου μαζί με τους γονείς και τον αδελφό της. Κατά βάση είναι Αθηναίοι που μετακόμισαν στο σπίτι των παππούδων στο πνεύμα της εποχής «επιστροφή στην απλότητα». Ο πατέρας της ανοίγει στο χωριό ένα γραφείο τελετών. Μέσα από τη ροή των γεγονότων η Ρόζα βρίσκεται να φοιτά μοναδική μαθήτρια στη Σχολή Ουρσουλινών που βρίσκεται στο χωριό και φιλοξενεί πλέον μόνον τρεις μοναχές. Η Ρόζα θα έρθει αντιμέτωπη με μεγάλα και παράνομα συμφέροντα.

roza_1

Απόλαυσα την εναλλακτική παρουσίαση που έγινε στο φυσικό χώρο της δράσης του βιβλίου, τη Σχολή Ουρσουλινών στα Λουτρά της Τήνου. Τη Σχολή την ήξερα, την είχα επισκεφθεί ως μουσειακό χώρο μαζί με φίλους και φιλοξενούμενους στο παρελθόν. Είναι ένα σχολείο-οικοτροφείο που ιδρύθηκε από τις Ουρσουλίνες καλόγριες το 1862, με θέατρο και ατελιέ ζωγραφικής, με κοιτώνες και τραπεζαρία, με τσαγκαράδικο και ιατρείο και βέβαια με αίθουσες διδασκαλίας, και όλα τα αντικείμενα του παλιού καιρού στη θέση τους, κοντολογής ένας χώρος για ρομαντικούς περιηγητές και ιδανικούς φαντασιόπληκτους. Η παρουσίαση έγινε στη «γκαλερί», την ισόγεια ψηλοτάβανη αίθουσα, με τζαμαρίες και πλακάκια με γεωμετρικά σχέδια στο δάπεδο, όπου έκαναν το διάλειμμά τους οι μαθήτριες δημοτικού και γυμνασίου τους χειμερινούς μήνες. Είμαστε καμιά διακοσαριά άτομα, ίσως και παραπάνω, αναπάντεχα υψηλό νούμερο για μια ομιλία ένα ζεστό καλοκαιρινό απόγευμα. Επιστρατεύθηκαν βεντάλιες και κάθε λογής αυτοσχέδια ριπίδια. Η συγγραφέας μίλησε ελάχιστα η ίδια για το βιβλίο της, ίσως ένιωσε ότι τα είχε πει όλα η Ρόζα που είναι σπιρτόζα και ανοίγει όλες τις πόρτες του νησιού με το λαμάκι της και με το λεπτό και ανθρώπινο χιούμορ της.

orsalia_2

Την παράσταση έκλεψε ο πατέρας Μάρκος Φώσκολος, με στέρεες γνώσεις στην ιστορία και τη λαογραφία του νησιού. Ο πατέρας Μάρκος, σπιρτόζος και αυτός όπως η Ρόζα, καθολικός ιερέας με λαϊκά ενδύματα, μας μίλησε πολύ παραστατικά για την ίδρυση του τάγματος των Ουρσουλινών, για το ξεκίνημα της Σχολής τους στην Τήνο, για το πώς μετέφεραν στο νησί τα υλικά για το χτίσιμο του σχολείου γαλλικά πολεμικά πλοία, για τον ρόλο του σχολείου στην εκπαιδευτική πρωτοπορία και την κοινωνική ζωή του τόπου, για τις Αγγελίνες, τις Ουρσουλίνες μοναχές που επέλεξαν να ζουν εκτός μονής στα σπίτια τους στα γύρω χωριά. Guest star στην ομιλία του οι τηνιακές αγελάδες οι οποίες ήταν λέει μικρόσωμες, λιτοδίαιτες, ανθεκτικές στις αρρώστιες και στις κακουχίες, όργωναν αδιαμαρτύρητα το χωράφι, πρόσφεραν το γάλα τους και το κρέας τους που ήταν ξακουστό για δεκαετίες στην κρεαταγορά των Αθηνών ως τηνιακό μοσχάρι . Η μονή των Ουρσουλινών όφειλε την αυτάρκειά της στο ότι είχε δικές της αγελάδες και δικούς της φούρνους για να ψήνει ψωμί. Εξάλλου ο κτηνίατρος Τζώρτζης Μαρκουΐζος που εξετάζει τα ζώα της μονής παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής του βιβλίου!

Στο τέλος της εκδήλωσης ο λόγος δόθηκε σε παλαιές μαθήτριες-απόφοιτες της Σχολής, κορίτσια «καλών» οικογενειών από όλη την Ελλάδα που καμάρωναν και τότε και τώρα για το απολυτήριο των Ουρσουλινών, ήταν λέει η προίκα τους . Καλοστεκούμενες ηλικιωμένες όπως η κυρία Ορσαλία που ήταν μαθήτρια το 1946 σηκώθηκαν όρθιες και με βλέμμα που σπίθιζε μας διακτίνισαν για λίγο στις ημέρες τους στη Σχολή που είχαν πολλή μουσική και ζωγραφική και στις νύχτες τους εκεί που είχαν μαξιλαριές στους κοιτώνες μέχρι να φανεί στην πόρτα η υπεύθυνη καλόγρια με το γαλάζιο βέλο.

xobourgo

Το σπουδαίο νέο που έμαθα είναι ότι ένα κομμάτι της Σχολής επαναλειτουργεί φιλοξενώντας το δημόσιο δημοτικό σχολείο του δήμου Τήνου. Γι’ αυτό και το καινουργές ειδικό δάπεδο στο προαύλιο, για να πέφτουν στα μαλακά τα παιδιά.

Με αυτά και μ΄εκείνα νύχτωσε στα Λουτρά. Λώρη σ’ ευχαριστώ για την πρωτότυπη ιστορία και την ωραία βραδιά. Τήνιοι και Αθηναίοι περιμένουμε να μάθουμε και άλλα κατορθώματα της Ρόζας Δελλατόλα.

Υ.Γ. Όσοι θέλετε να πάρετε μια γεύση του βιβλίου μπορείτε να διαβάσετε ένα μικρό διήγημα με πρωταγωνίστρια τη Ρόζα [ilink url=”http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=35057″]εδώ[/ilink].

Συνεχίστε την ανάγνωση