Μέσα από τη λέσχη μου δόθηκε η ευκαιρία να διαβάσω για πρώτη φορά Βιρτζίνια Γουλφ. Αισθάνομαι πως δεν έχω τα εφόδια για να κρίνω τον ιδιαίτερο τρόπο γραφής της, το stream of consciousness (συνειδησιακή ροή ή εσωτερικός μονόλογος). Ωστόσο, διαβάζοντας την Κυρία Νταλογουέι μου γεννήθηκαν συναισθήματα και σκέψεις που θέλω να μοιραστώ. Σαν ανάγνωσμα με συνεπήρε, χάθηκα μέσα στο «ρεύμα» των συνειρμών μιας ευαίσθητης ψυχής που παρατηρεί τους ανθρώπους της ζωής της άλλοτε με στοχασμό, άλλοτε με λεπτή ειρωνεία μα κυρίως με τρυφερότητα. Το μυθιστόρημα περιγράφει μια ημέρα από τη ζωή της μεγαλοαστής Κλαρίσα Νταλογουέι στα περίχωρα του Λονδίνου, το καλοκαίρι του 1923. Ο χρόνος διαστέλλεται για να απλωθεί στις 264 σελίδες του βιβλίου ενώ οι κτύποι του Μπιγκ Μπεν μας υπενθυμίζουν κάθε τόσο την παρουσία του. Χαριτωμένη λεπτομέρεια ότι αναφέρεται στη θερινή ώρα χαρακτηρίζοντάς την νεωτερισμό.

Η Κυρία Νταλογουέι μιλάει για όλα, για τη ζωή και το θάνατο, για τον έρωτα, για τις σχέσεις ανδρών και γυναικών, για την ψυχική ασθένεια και τη βάναυση αντιμετώπισή της στις αρχές του 20ού αιώνα, για τη βασιλεία στην Αγγλία και την τυφλή υποταγή σε αυτήν και η λίστα δεν έχει τέλος.

Ένιωσα τη συγγραφέα να μου κλείνει το μάτι με χιούμορ στην επιλογή ονομάτων χαρακτήρων: η δεσποινίς Κίλμαν (Killman – αυτή που σκοτώνει τους άνδρες), καθηγήτρια της Ιστορίας με την οποία συνδέεται στενά με σχέση ερωτική, ομοφυλοφιλική, η κόρη της Κλαρίσα, η 17χρονη Ελίζαμπεθ και η λαίδη Λάβτζοϊ (Lovejoy – αυτή που αγαπά τη χαρά), ανέμελη κυρία της καλής κοινωνίας.

Είχα διαβάσει αρκετά στο παρελθόν για τη ζωή της Γουλφ, μα τώρα που άκουσα ακόμα περισσότερα για την ψυχική της ανισορροπία, τη σεξουαλικότητα και την αυτοκτονία της αυθόρμητα σκέφτηκα μια άλλη γυναίκα συγγραφέα Ελληνίδα, που έζησε ακριβώς την ίδια εποχή με τη Βιρτζίνια. Η δική μας Πηνελόπη Δέλτα δεν επινόησε κάποιο νέο στυλ γραφής όπως η Γουλφ, ωστόσο, στα παιδικά βιβλία που έγραψε χρησιμοποίησε την δημοτική γλώσσα, γεγονός που ισοδυναμούσε τότε με κοινωνική επανάσταση. Και οι δύο τους μεγάλωσαν σε ένα μεγαλοαστικό οικογενειακό περιβάλλον που συνδύαζε την αυστηρή βικτωριανή ηθική με την προοδευτική διανόηση, όπου η μόρφωση των κοριτσιών ερχόταν σε δεύτερη μοίρα, και οι δυο τους είχαν δεσποτικούς πατεράδες, είχαν κλονισμένη ψυχική υγεία (η Βιρτζίνια Γουλφ από διπολική διαταραχή και η Πηνελόπη Δέλτα από κατάθλιψη) και αποπειράθηκαν να αυτοκτονήσουν κάμποσες φορές κατά τη διάρκεια της ζωής τους, έζησαν γάμους λειψούς από μία άποψη, αφού η Γουλφ, έχοντας κακοποιηθεί σεξουαλικά από τους ετεροθαλείς αδελφούς της ως παιδί και έφηβη, δεν επιθυμούσε πλέον σεξουαλικά τους άνδρες και η Δέλτα ενέδωσε σε ένα συνοικέσιο που της επιβλήθηκε

Μεγάλη ειρωνεία, το κοινό κίνητρο που της έκανε να θέσουν τέλος στη ζωή τους: την άνοιξη του 1941 η μεν Βιρτζίνια ανησυχούσε για την τύχη που επιφύλασσαν οι Γερμανοί ναζί στον εβραίο σύζυγό της, η δε Πηνελόπη που πέρα από τον ανεκπλήρωτο έρωτά της με τον Ίωνα Δραγούμη ζούσε έναν δια βίου έρωτα με την Ελλάδα, έπεσε σε κατάθλιψη με την εισβολή των Γερμανών στην Αθήνα. Με διαφορά λίγων εβδομάδων αυτοκτονούν, η Βιρτζίνια Γουλφ πνίγεται σε ένα ποτάμι κοντά στο σπίτι της (28 Μαρτίου 1941) ενώ η Πηνελόπη Δέλτα παίρνει δηλητήριο (27 ΑΠριλίου 1941). Βίοι παράλληλοι δύο προικισμένων γυναικών των αρχών του εικοστού αιώνα με ευαίσθητη ψυχοσύνθεση στα όρια της διαταραχής που έζησαν σε διαφορετικές γωνιές της Ευρώπης και δοκίμασαν τη χαρά της συγγραφικής αναγνώρισης όμως δεν απόλαυσαν την απλή χαρά της ύπαρξης.

Ο Leo Barbuta είναι ένας από τους αγαπημένους μου blogger. Πατέρας 6 παιδιών και μετά από 21 χρόνια σε αυτό το …επάγγελμα μιλάει στην τελευταία του ανάρτηση με την ευκαιρία της γιορτής του πατέρα για τα ουσιώδη κατά τη γνώμη του συστατικά της …φαδεροσύνης (father-οσύνης) – του να είσαι πατέρας τέλος πάντων. Τα 5 μαθήματα που δίνει ισχύουν και για τις μητέρες, αφού, όπως λέει ο Leo, η μόνη διαφορά έγκειται στην ανατομία. Να σημειωθεί ότι ο ίδιος παραδέχεται ότι έχει καταστρατηγήσει αυτές τις ωραίες κατ’ επανάληψιν, παίρνοντας έτσι ωραία μαθήματα ζωής. Παραθέτω αποσπάσματα:

Η πρώτη σας δουλειά είναι να αγαπάτε τα παιδιά σας. Και να είσαστε εκεί για αυτά. Αυτό είναι πάνω απ’ όλα τα άλλα σας καθήκοντα…

Αυτό που είναι σημαντικό είναι αν το παιδί εξελίσσεται σε έναν ενήλικο που αγαπιέται. Αυτό απαιτεί πιο λεπτούς χειρισμούς, γιατί με την απαίτησή μας να κάνουμε το παιδί να συμπεριφέρεται με τον τρόπο που θέλουμε, να γίνει αυτό που θέλουμε να γίνει, τείνουμε να πιέζουμε, να κρίνουμε, να αναπτύσσουμε προσδοκίες, να επιπλήττουμε, να βάζουμε εμπόδια ανάμεσα στην καρδιά μας και την καρδιά του παιδιού μας. Όμως στο τέλος, όλα αυτά μπαίνουν εμπόδιο στο κυριότερο μέλημά μας: να κάνουμε το παιδί μας ικανό να αγαπηθεί.

Αν στο τέλος της ζωής σας μπορείτε να πείτε ότι ήσασταν εκεί για το παιδί σας και ότι το παιδί σας ένιωθε ότι αγαπιόταν από εσάς, τότε έχετε πετύχει.

Το παράδειγμά σας είναι πιο σημαντικό από τα λόγια σας. Συχνά λέμε στο παιδί μας να σέβεται τα αισθήματα και τα δικαιώματα των άλλων ενώ την ίδια στιγμή του ουρλιάζουμε κι έτσι δεν μαθαίνει να σέβεται τα δικαιώματα και τα αισθήματα των άλλων αλλά μαθαίνει να ουρλιάζει στους άλλους (όμως μόνον όταν έχει το πάνω χέρι σε μια σχέση)…

Αν θέλετε το παιδί σας να μεγαλώσει με υγιεινές συνήθειες, τότε να ασκείστε και να τρώτε υγιεινές τροφές. Αν θέλετε το παιδί σας να βρει μια δουλειά που να την κάνει με πάθος τότε βρείτε εσείς για τον εαυτό σας μια δουλειά που να την κάνετε με πάθος. Αν θέλετε το παιδί σας να διαβάζει, κλείστε την τηλεόραση και διαβάστε. Αν θέλετε το παιδί σας να μην παίζει βιντεοπαιχνίδια όλη μέρα, τότε κλείστε τον υπολογιστή σας.

Μια αγκαλιά είναι πιο ισχυρή από την τιμωρία. Μια αγκαλιά πετυχαίνει το βασικό σας καθήκον, ενώ μια τιμωρία  είναι το παράδειγμα που δίνουμε στο παιδί (να τιμωρούμε κάποιον όταν κάνει ένα λάθος). Όταν ένα παιδί φέρεται άσχημα, αυτό σημαίνει ότι κάνει ένα λάθος. Είμαστε εμείς οι ενήλικες αλάνθαστοι; Δεν έχουμε ποτέ ταραχτεί, δεν έχουμε ποτέ συμπεριφερθεί άσχημα, δεν έχουμε ποτέ ενδώσει σε πειρασμό, δεν έχουμε πει ποτέ μας ψέματα; Αν έχουμε κάνει κάτι απ’ όλα αυτά, τότε γιατί επικρίνουμε τα παιδιά μας που τα κάνουν, και γιατί τα τιμωρούμε γι’ αυτό;

Αυτό που είναι πιο σημαντικό από το να κρίνουμε και να τιμωρούμε, όταν ένα παιδί κάνει ένα λάθος, είναι η κατανόηση. Η ενσυναίσθηση. Να μπαίνουμε στη θέση του. Τι θα σας βοηθούσε σε αυτήν την κατάσταση. Να δείξετε συμπόνια. Να προσφέρετε μια αγκαλιά. Να δείξετε πως συμπεριφέρεται ένας καλός άνθρωπος μέσα από το παράδειγμα που δίνει η αγκαλιά. Και βέβαια, να συζητήσετε για το πρόβλημα, να τους κάνετε να καταλάβουν γιατί η συμπεριφορά τους δεν ήταν καλή, να τους κάνετε να συμμεριστούν τα συναισθήματα του προσώπου που πλήγωσαν, όμως η διδαχή της ενσυναίσθησης θα πρέπει να ξεκινάει μέσα από το δικό σας παράδειγμα.

Εμπιστευθείτε τα. Επιτρέψτε τους να πάρουν ρίσκα και να αποτύχουν, και δείξτε τους ότι είναι αποδεκτό να αποτυχαίνουν, είναι αποδεκτό να παίρνουν ρίσκα. Μην τους μεταδώσετε τη νεύρωση να φοβούνται οποιοδήποτε μικρό ρίσκο, να ανησυχούν συνεχώς για την ασφάλειά τους, να ανησυχούν μήπως κάνουν λάθος και τιμωρηθούν γι’ αυτό. Θα αποτύχουν, και η αντίδρασή σας σε αυτήν την αποτυχία είναι πιο σημαντική από την ίδια την αποτυχία. Οφείλετε να τους δείξετε ότι η αποτυχία είναι απλώς ένα επιτυχημένο πείραμα, όπου έμαθαν κάτι πολύτιμο.

Αν τα εμπιστεύεστε, θα μάθουν να εμπιστεύονται τον εαυτό τους. Θα μεγαλώσουν με τη γνώση ότι τα πράγματα μπορεί να μην πάνε καλά αλλά θα έχουν την εμπιστοσύνη ότι όλα θα εξελιχθούν για καλό στο τέλος. Αυτό σημαίνει εμπιστοσύνη στη ζωή που είναι κάτι ιδιαίτερα πολύτιμο.

Αφήστε τα να γίνουν αυτό που προορίζονται να γίνουν. Δεν έχετε εσείς τον έλεγχο εδώ. Μπορεί να ενδιαφέρεστε πολύ για κάποιο πράγμα αλλά το παιδί σας να μην ενδιαφέρεται καθόλου γι’ αυτό. Μπορεί να πιστεύετε ότι αυτό που ενδιαφέρει το παιδί σας είναι ασήμαντο, όμως αυτό είναι η δική σας θέση, όχι η δική του. Αφήστε το να εκφράσει τον εαυτό του με τον δικό του τρόπο. Αφήστε το να βγάλει συμπεράσματα για τη ζωή με τη δική του κρίση. Αφήστε το να κάνει επιλογές, λάθη, να φροντίσει τις δικές του συναισθηματικές ανάγκες, να γίνει αυτάρκης όσο πιο γρήγορα μπορεί.

Διαβάστε μαζί τους. Παίξτε μπάλα μαζί. Κάντε βόλτες και συζητήσεις μαζί. Ατενίστε τα αστέρια μαζί και αναρωτηθείτε παρέα για το σύμπαν. Φτιάξτε κουλουράκια μαζί. Ακούστε τη μουσική τους και χορέψτε μαζί τους. Καλημερίστε τους με ένα πελώριο χαμόγελο και μια ζεστή, σφιχτή αγκαλιά. Φτιάξτε παζλ μαζί, συναρμολογήστε ένα ρομπότ μαζί, χωθείτε μέσα στα κάστρα που φτιάχνουν με κουβέρτες, παριστάνετε τον πρίγκηπα ή τον Τζεντάι στα παιχνίδια τους, πείτε τους ιστορίες που βγάλατε από το μυαλό σας, τρέξτε έξω μαζί , ζωγραφίστε μαζί, φτιάξτε μουσικά βίντεο μαζί, δημιουργήστε μια οικογενειακή εφημερίδα, βοηθήστε τα να ξεκινήσουν μια δική τους επιχείρηση, τραγουδήστε παράφωνα μαζί τους, πηγαίνετε για κολύμπι και για τρέξιμο και για ποδήλατο…

Κάθε λεπτό που περνάτε με το παιδί σας είναι ένα θαύμα, και μετά θα μεγαλώσει και θα φύγει από το σπίτι και θα γίνει μια αυτόνομη προσωπικότητα και θα συνειδητοποιήσει ποιος είναι και θα πληγωθεί και θα χρειαστεί τον δικό σας ώμο για να κλάψει πάνω του όμως δεν θα σας χρειάζεται πια.

Τελικά, το να είσαι πατέρας σημαίνει να είσαι παρών μέχρι να μην σε χρειάζονται πια, μέχρι να σε χρειαστούν και πάλι. Και δεν είναι καθήκον χωρίς ανταμοιβή, γιατί θα σας ευχαριστούν κάθε μέρα με την αγάπη τους, με την παρουσία τους, με τα ανεπιτήδευτα χαμόγελά τους. Τι ευτυχία να είσαι μπαμπάς.

Για την πλήρη ανάρτηση [ilink url=”http://zenhabits.net/fatherhood/”]εδώ[/ilink]

Κατά διαβολική σύμπτωση, εννιά φορές στις δέκα, την Κυριακή της γιορτής της μητέρας ο Κωνσταντίνος την περνάει στο σπίτι του πατέρα του. Και μένω μια μαμά με άδεια αγκαλιά, λίγο παραπονεμένη. Δεν πειράζει παρηγορώ τον εαυτό μου, εξάσκηση για τα χρόνια που θα έρθουν, τα φοιτητικά και τα άλλα τα πολλά της ενήλικης ζωής  που θα είναι μακριά μου. Κι έπειτα σκέφτομαι και όλες εκείνες της μανάδες που δεν μπορούν να δουν τα παιδιά τους επειδή αυτά είναι στο νοσοκομείο, στο αναμορφωτήριο, τις άλλες τις δύσμοιρες που τα κορίτσια τους είναι έρμαιο στα χέρια σκληρών, λυσσασμένων ενόπλων κάπου στην καρδιά της Νιγηρίας και ντρέπομαι. Αισθάνομαι μικρόνους, εγωίστρια και συναισθηματικά καθυστερημένη. Και συγχρόνως νιώθω ευγνωμοσύνη που ο γιός μου είναι υγιής, ασφαλής κι ευτυχισμένος κάτω από τη σκέπη της παρουσίας του πατέρα του. Πάω να συγυρίσω τη φωλιά, να τη βρει όμορφη όταν γυρίσει. Σε όλες τις μητέρες, μανούλες μανάδες που είναι μακριά από τα παιδιά τους σήμερα, την αγάπη μου και χρόνια πολλά.

Πώς τρώγεται ο ελέφαντας; Μπουκιά-μπουκιά, λέει ένα παλιό ανέκδοτο. Το ίδιο και το περισσεμένο τσουρέκι που μόλις έχει αρχίσει να ξεραίνεται. Το κόβουμε φέτες και τις φέτες κυβάκια με πλευρά 1 εκατοστό. Βάζουμε τα τσουρεκο-κυβάκια μέσα σε σακούλες που κλείνουν αεροστεγώς και τα πετάμε στην κατάψυξη. Από εκεί, όποια στιγμή επιθυμήσουμε, μπορούμε να τα βουτήξουμε σε κρέμα σοκολάτας για ψευτοπροφιτερόλ, να τα γαρνίρουμε πάνω σε γιαούρτι παρέα με ψιλοκομμένα φρούτα, ακόμα και να τα απολαύσουμε μόνα τους σαν σνακ μια που έχουν διαφορετική, καλύτερη γεύση, σύμφωνα με δήλωση του γιου μου (η αλλαγή σχήματος και μεγέθους τα αναβαθμίζει!). Το καλό με τα κυβάκια είναι ότι ξεπαγώνουν στο λεπτό λόγω μεγέθους. Μη σκάτε που δεν το ανακαλύψατε νωρίτερα γιατί με φρέσκο τσουρέκι δεν γίνεται δουλειά, είναι πολύ αφράτο για να κοπεί σε ευπρεπείς μπουκίτσες. Την εφεύρεση της πατέντας τη χρωστάω σε ένα αποτυχημένο κέικ που έφτιαξα προ καιρού, τούβλο σωστό, που το αγόρι μου αρνήθηκε να φάει μετά τη δοκιμή της πρώτης φέτας. Έτσι το τεμάχισα σε κυβάκια που μπήκαν στην κατάψυξη αλλά ω του θαύματος δεν έμειναν εκεί για πολύ!