Μετά από έναν συναισθηματικά πολύ δύσκολο χειμώνα ήρθε το καλοκαίρι. Και έφτασε η ώρα που θα ξαναέκανα διακοπές! Για 15 ημέρες βουτούσα ανελλειπώς στο  θαλασσινό νερό και ανέπνεα τον λεπτό νησιώτικο αέρα. Φεύγοντας δίπλωσα με ευγνωμοσύνη μέσα στα μπαγκάζια της επιστροφής στιγμές ομορφιάς για τους επόμενους μήνες.

Όταν ξεκινάς τις διακοπές με καινούρια πέδιλα – δώρο νιώθεις να ξαναγίνεσαι πάλι παιδί!

Τα πρώτα θαλασσινά λάφυρα. Ξέρεις πια ότι είσαι στο νησί.

Πίνεις δροσερούς χυμούς το απομεσήμερο σε μια παχιά σκιά με την ξαδέλφη σου.

Καθώς περπατάς για τα ψώνα της ημέρας στο φούρνο και στο χασάπη στη Χώρα κρυφοκοιτάς τις εξώθυρες στα στενά.

Ταξιδεεύεις με τον νου έναν αιώνα πίσω στην ιστορία του νησιού πίσω από τη σήτα ενός παραθύρου.

Σε γαργαλάει η σκέψη πώς θα ήταν αν ήσουν εσύ πάνω στο πατίνι στην πλατεία του χωριού.

Θαυμάζεις μια μερακλίδικη αυλή.

Μπιράζεσαι με τη μητέρα σου μαραθοτηγανίτες για βραδινό.

Ζηλεύεις τη γάτα σου που αράζει στα πιο αεράτα πεζούλια.

Θυμάσαι παλιές ιστορίες της Βίβλου από το σχολείο.

Χαίρεσαι να ακούς την άμμο να σπάει κάτω από τα αθλητικά σου και να ανακαλύπτεις συστάδες από ντελικάτα κρινάκια της θάλασσας.

Περνάς από τη γειτονιά ενός χωριού που την έχει αγγίξει κάπως βάναυσα ο χρόνος και θαρρείς πώς βρίσκεσαι σε πλάνο ταινίας του Αγγελόπουλου.

Χαμογελάς αυθόρμητα και χαίρεσαι με το χιούμορ και την επιχειρηματική ευφυία κάποιων μαγαζατόρων.

Αγκαλιάζεις και αγαπάς την ανάμειξη αρχιτεκτονικών ρυθμών και ανθρώπιων δοξασιών.

Αφήνεις τις αισθήσεις σου να πολιορκηθούν από την απρόσμενη ευωδιά και τα ζουμιά μιας ντομάτας τριαντάφυλλο σερβιρισμένης με μπόλικη κάπαρη.

Παρασύρεσαι από τη γοητεία της απλότητας που απλώς υπάρχει και δεν ξέρει από ντιζάιν και μάρκετινγκ.

Χαίρεσαι που το νησί σου απέκτησε ανταλλακτική βιβλιοθήκη.

Με όμορφα βιβλία και όμορφα τσιτάτα.

Καμαρώνεις τα περήφανα πλεούμενα στο λιμάνι όπως έκανε άλλοτε ο μπαμπάς σου και εσύ μαζί με τον μπαμπά σου. Και ξέρεις πως αν ήσουν πλοίο θα σου άρεσε να σε λεν κι εσένα Ability.

Ό,τι γνώριζα για την Πολωνία ήταν η ταινία Πολωνέζικος γάμος (1998) με την υπέροχη Λένα Όλιν (να την βρείτε και να τη δείτε) και ένας 20χρονος Πολωνός  εκ Βαρσοβίας με καθηλωτικά μπλε μάτια που είχα γνωρίσει σε μια από τις θερινές μου περιπλανήσεις όταν ήμουν φοιτήτρια.

Σε μια περίοδο λιγοστού ελεύθερου χρόνου αποφασίσαμε με μια φίλη ένα ταξίδι-αστραπή στην πρωτεύουσα της Πολωνίας: κανονίσαμε λοιπόν να περάσουμε 72 ώρες στη Βαρσοβία. Έχω να πω ότι πρόκειται για μια όμορφη πόλη, πολύ φροντισμένη, με μεγάλα καταπράσινα πάρκα, η οποία ζει σε ρυθμούς έντονης ανοικοδόμησης. Εργοτάξια και γερανοί παντού! Και συμπαθέστατους κατοίκους.

Έχει σχετικά πρόσφατα αναπτύξει τον τουρισμό της και δεν έχει πλήθη ξένων επισκεπτών. Θα συναντήσετε κάποια γκρουπ Ιαπώνων τουριστών, Ρώσσους με τις οικογένειές τους και Εβραίους με διάφορες εθνικές καταβολές που έρχονται για να επισκεφθούν το πολύ σημαντικό στο είδος του μουσείο εβραϊκής ιστορίας POLIN.

Το μόνο αρνητικό που βρήκα στην πόλη – που σε τελική ανάλυση απλώς ήταν άβολο για μένα – ήταν ότι οι κάτοικοι της Βαρσοβίας στην πλειονότητά τους δεν μιλούν γρυ αγγλικά, ούτε καν αυτοί που ασχολούνται με εξυπηρέτηση τουριστών! Μιλούν όμως γερμανικά και ρωσικά αν τυχαίνει να γνωρίζετε κάποια από αυτές τις δύο γλώσσες.

Συγκλονίστηκα από την πληροφορία που διάβασα σε όλους τους οδηγούς και μου επιβεβαίωσε το σάιτ της Unesco ότι η Βαρσοβία ισοπεδώθηκε το 1944 (σε ποσοστό 85%) από τη ναζιστική Γερμανία σε αντίποινα για την αντίσταση των Πολωνών. Και η πόλη με το μεσαιωνικό προφίλ που αντικρύζουμε σήμερα ξαναχτίστηκε μετά τον πόλεμο (στις δεκαετίες ’40 και ’50), με βάση παλιές ελαιογραφίες, φωτογραφίες και μαρτυρίες αναβιώνοντας την εικόνα της πόλης στα τέλη του 18ου αιώνα. Σεβασμός και συγκίνηση  γι’ αυτόν το λαό εκ μέρους μου.

Σε μορφή σημειώσεων έχω να σας πω τα εξής για το ταξίδι μου:

• Προσγειωθήκαμε στο αεροδρόμιο Σοπέν Παρασκευή απόγευμα αποκομίζοντας μια πολύ θετική πρώτη εντύπωση από ένα σύγχρονο, λειτουργικό και καθαρό αεροδρόμιο. Ένας υπάλληλος του αεροδρομίου ρύθμιζε την “ουρά” για ταξί. Διαβασμένες από την Αθήνα, φροντίσαμε να χρησιμοποιούμε μόνον ταξί που αναγράφανε στο αμάξωμα όνομα εταιρείας και αριθμό τηλεφώνου.

  

• Μείναμε σε ένα επιπλωμένο διαμέρισμα σε τέλεια τοποθεσία, στην οδό Senatorska, παραδίπλα από την πλατεία θεάτρων όπου βρίσκονται τα κτίρια της Όπερας και του Εθνικού θεάτρου. Ήταν πολύ κοντά στην Παλιά Πόλη (Stare Miasto) και στη νέα Πόλη (Nowe Miasto) – μη σας παραπλανούν οι ονομασίες, και οι δύο παλιές είναι. Διέθετε καλό WiFi. Να σημειωθεί ότι κανένα από τα εστιατόρια που επισκεφθήκαμε στο ιστορικό κέντρο δεν διέθετε Wifi.
• Γοητεύτηκα από τις χρωματιστές και ζωγραφιστές προσόψεις και τα γύψινα στολίδια των κτιρίων στο ιστορικό κέντρο και έπλασα με το μυαλό μου φανταστικά σενάρια για το ποιος κατοικεί σε αυτά. Έκανα μια νοερή σημείωση για τα παλαιού τύπου παράθυρα με τα δύο σετ τζαμιών – κάνει πολύ κρύο το χειμώνα εκεί!
  
  

  Γύψινα διακοσμητικά

  

  Ζωγραφιστές προσόψεις
• Τρώγαμε κάθε πρωί το πρωινό μας σε ένα αρτοποιείο το οποίο εκτός από ένα πλήθος άσπρες και μαύρες φραντζόλες πασπαλισμένες με παπαρουνόσπορο, χοντρό αλάτι κλπ είχε λαχταριστά γλυκά και σέρβιρε επίσης καφέ και χυμούς στα τραπεζάκια του. Το δε πρωί του Σαββάτου είχε ουρά από τους ντόπιους οι οποίοι είτε κατέφταναν με την τσαντούλα με τις ρόδες (όπως πάμε εμείς στη λαϊκή) για γερό ανεφοδιασμό είτε (λιγότεροι) κάθονταν στα τραπεζάκια να απολαύσουν ένα πιο ιδιαίτερο πρωινό με την οικογένεια. Οι Πολωνοί έχουν υιοθετήσει και προσαρμόσει στα γούστα τους τη βιεννέζικη ζαχαροπλαστική (από την εποχή της αυστροουγγρικής κτήσης) και τα γλυκά τους είναι λαχταριστά! Ερωτεύθηκα τις ανοιχτές σφολιάτες γαρνιρισμένες με φρούτα (δοκίμασα τη μία μέρα με δαμάσκηνα και την άλλη με μήλα) και πασπαλισμένες με άχνη ζάχαρη. Γενικά τα αρτοποιεία που σερβίρουν πρωινό είναι ένας θεσμός που φοριέται πολύ στην πολωνική πρωτεύουσα.
  

  Αρτοποιείο της οδού Σενατόρσκα

  

  Αρτοποιείο της οδού Σενατόρσκα

• Στην Πολωνία συνηθίζεται πολύ το κυνήγι το οποίο το μαγειρεύουν με μαεστρία και το σερβίρουν σε χαμηλές τιμές για τα ελληνικά δεδομένα. Μην παραλείψετε να δοκιμάσετε τηγανητά pierogi (ένα είδος πιτάκια με ζύμη), τα σερβίρουν παντού αν και δεν τα φτιάχνουν επιτυχημένα παντού! Επίσης υπάρχουν παντού παγωτατζίδικα! (γράφουν απέξω lody)

  

• Τα πάρκα στη Βαρσοβία είναι παράδεισοι ζωντανού, υγιούς πρασίνου, απέραντα, φροντισμένα και καθαρά με πολλά καλοσυντηρημένα παγκάκια για να απολαύσεις το τοπίο, το κελάηδισμα των πουλιών και την όμορφη αίσθηση γαλήνης που γεννιέται μέσα σου. Μία περίπτωση από μόνο του αποτελεί το πάρκο των Βασιλικών Λουτρών (Łazienki) – το μεγαλύτερο της Βσρσοβίας  – όπου βρίσκεται το περίφημο μνημείο του Σοπέν. Εκεί 2-3 φορές την εβδομάδα στήνεται ένα πιάνο με ουρά και δίνεται ένα κονσέρτο με μουσικές του Σοπέν. Έχει πολλά παγκάκια τοποθετημένα αμφιθεατρικά για να απολαύσεις τη μουσική αλλά πρέπει να πας μισή – μία ώρα νωρίτερα για να πιάσεις θέση, αλλιώς, κάτω, στη χλόη! Εντυπωσιάστηκα από τα πλήθη του κόσμου που συνέρρευσαν, κυρίως ντόπιοι, άνθρωποι κάθε ηλικίας, ενδυματολογικής άποψης και κοινωνικής τάξης. Ήταν με διαφορά η μεγαλύτερη απόλαυση και η πιο πολύτιμη ανάμνηση που κουβάλησα από αυτό το ταξίδι μου! Kαι ήταν δωρεάν. Στο τέλος του κονσέρτου απολαύσαμε ένα παγωτό στο καφέ του πάρκου που βρίσκεται σε ένα ήσυχο σημείο του περιστοιχισμένο από πανύψηλα δέντρα – νομίζω καρυδιές.
  

  Πάρκο Βασιλικών λουτρών

  

  Συναυλία στο μνημείο Σοπέν
• Επισκεφθείτε οπωσδήποτε και το πάρκο Wilanowski όπου σας πηγαίνει το αστικό λεωφορείο. Στο πρώτο λεωφορείο μπήκαμε λαθρεπιβάτες, όχι από άποψη αλλά επειδή δεν κουβαλούσαμε πιστωτική κάρτα για να βγάλουμε εισιτήριο! Στο τέρμα της διαδρομής ωστόσο όπου και το πάρκο είχε ένα μηχάνημα στο οποίο εκδώσαμε εισιτήρια βάζοντας κέρματα με τον πατροπαράδοτο τρόπο. Το πάρκο Wilanowski είναι πανέμορφο, μία από τις διαδρομές του καταλήγει στις όχθες του ποταμού Wilanówka (παραπόταμος του Βιστούλα που διασχίζει την πόλη) σε ένα ειδυλλιακό σκηνικό και διαθέτει ένα εντυπωσιακό παλάτι μπαρόκ αρχιτεκτονικής το οποίο είναι επισκέψιμο (εμείς δεν το επισκεφθήκαμε). Κοντά στην είσοδό του υπάρχει καθολική εκκλησία και επειδή ήταν Κυριακή, στον περίβολό της γινόταν η τελετή της πρώτης μετάληψης των παιδιών (οι πολωνοί είναι κατά κύριο λόγο καθολικοί χριστιανοί) με τα κορίτσια να είναι ντυμένα στα λευκά σαν μικρές νυφούλες και τα αγόρια με κουστούμι και λευκή παπαδίστικη πουκαμίσα. Οι γονείς, ντυμένοι στα καλύτερά τους ρούχα φωτογράφιζαν τα παιδιά τους και ήταν φανερό πως αποτελούσε σημαντικό κοινωνικό γεγονός. Μου έκανε εντύπωση ότι πολλά παιδάκια φωτογραφίζονταν κρατώντας στα χέρια τους κάτι σαν το δικό μας πρόσφορο, ένα στρογγυλό ψωμί πασπαλισμένο με σχέδια ζάχαρης.
  

  Το μπαρόκ παλάτι στο Wilanowski

  

  Πρώτη Μετάληψη

  

  Το μπαρόκ παλάτι στο Wilanowski
• Εννοείται ότι ανεβήκαμε στο παρατηρητήριο του 33ου ορόφου στο Παλάτι του Πολιτισμού και των Επιστημών (PKiN) που δώρισε ο Στάλιν το 1955 στους πολίτες της Βαρσοβίας. Παραμένει το ψηλότερο κτίριο της πόλης (237 μέτρα ύψος, 46 όροφοι), ακόμα και μετά την έλευση των ουρανοξυστών και προσφέρει πραγματικά πανοραμική θέα της πόλης.
  

  Ουρανοξύστες δίπλα στο Παλάτι Πολιτισμού και Επιστημών

  

  Παλάτι Πολιτισμού και Επιστημών
• Εμείς δεν το κάναμε αλλά εσείς, όταν πάτε στη Βαρσοβία, πάρτε το τραμ και κάντε διαδρομές στην πόλη.
• Επισκεφθήκαμε το ατμοσφαιρικό ξενοδοχείο Bristol με τη χαρακτηριστική εσάνς του μεσοπολέμου. Αξίζει να περάσετε το κατώφλι του και μπείτε στο μπιστρό για να πιείτε έναν καφέ, να τσιμπήσετε κάτι και αν το αντέχει το βαλάντιό σας γιατί όχι και να μείνετε εκεί (τιμές από 110 ευρώ τη βραδιά). Εμείς απολαύσαμε τα ροφήματά μας στο όμορφο αίθριο-ησυχαστήριο με τα μωβ λουλούδια που φάνταζαν σαν ψεύτικα. Το προσωπικό του ξενοδοχείου ήταν ευγενέστατο και εξυπηρετικότατο (και μιλούσαν αγγλικά).
  

  Καπουτσίνο στο Hotel Bristol

  

  Hotel Bristol
• Βολτάραμε στις όχθες του ποταμού Βιστούλα που διασχίζει την πόλη. Συναντάς κόσμο με ποδήλατα, σκέιτ, άλλους που κάνουν βόλτα το σκύλο. Το τοπίο είναι εξοχικό, ήρεμο, μπορείς να πάρεις και εκδρομικό καραβάκι. Ευχάριστο αλλά δεν εντυπωσιάστηκα.

  

• Πολλές καθολικές εκκλησίες με το ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό της στυλ η καθεμιά. Οι Πολωνοί φημίζονται για το βαθύ θρησκευτικό τους συναίσθημα.
  

  H εκκλησία Jesuit

  

  Ο καθεδρικός ναός του Αγίου Ιωάννη (είναι χτισμένα πλάι-πλάι)
• Επισκεφθήκαμε το Μουσείο POLIN Εβραϊκής Ιστορίας. Η ιστορία των Εβραίων στην Πολωνία ξεκινάει πριν από 1000 χρόνια. Πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Πολωνία διέθετε τη μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα της Ευρώπης. Μάλιστα το 1940 το 30% των κατοίκων της Βαρσοβίας ήταν Εβραίοι. Το μουσείο έχει έντονα διαδραστικό χαρακτήρα και τεράστιο πλούτο πληροφοριών για την ιστορία των Πολωνών Εβραίων τα τελευταία 1000 χρόνια. Και μία Ελληνίδα υπάλληλο στην έκδοση εισιτηρίων! Βραβεύθηκε ως «Ευρωπαϊκό Μουσείο της Χρονιάς» για το 2016.
• Δεν προλάβαμε να επισκεφθούμε το Μουσείο της Μαρίας Κιουρί. Το εντοπίσαμε την τελευταία μέρα (Δευτέρα) που ήταν κλειστό! Να πάτε και να μου στείλετε μια καρτ-ποστάλ παρακαλώ!
• Επίσης δεν πήγα στην Όπερα! Εσείς παρακολουθήστε μια παράσταση όπερας αν είστε λάτρεις του είδους – το Grand Theatre στο οποίο δίνονται οι παραστάσεις έχει εντυπωσιακό εσωτερικό.

  

Στην Πολωνία ταξιδεύετε απλώς με το διαβατήριό σας αλλά χρειάζεστε συνάλλαγμα, τα πολωνικά ζλότι! Το ταξίδι μου ήταν οικονομικό. Πέρασα τρεις ανάλαφρες, γεμάτες ημέρες, σε μια όμορφη πόλη με φιλικούς κατοίκους κι ας μην μπορούσα συχνά να συνεννοηθώ μαζί τους λόγω γλώσσας! Να πάτε να τους γνωρίσετε!

Περίεργη γεύση είχε ετούτο το Πάσχα. Τελευταία στιγμή άρπαξα ένα λευκό κερί από το παγκάρι της μικρής μας εκκλησίας κι έτσι γνώρισα και τους τρεις φύλακες άγγελούς της, τα τρία παιδιά που τη φροντίζουν και τη συντηρούν: τον Πέτρο, τον Τάκη και τη Δέσποινα – όλοι τους άνω των 70. Δύο μήνες πριν το φετινό Πάσχα έχασα για πάνα τον πατέρα μου. Ανήμερα πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, συνόδεψα έναν φίλο στην τελευταία του κατοικία, ένα κοιμητήριο των προαστίων. Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου πήγα στη λειτουργία της Ανάστασης με ελαφρώς σαρκαστική διάθεση – τι «θανάτω θάνατον πατήσας», εγώ χάνω τους δικούς μου σαν τις μύγες!

Μου έλειψε η παιδιάστικη χαρά στο πρόσωπο του πατέρα μου κάθε φορά χρονιά την ώρα που ο παπάς έλεγε το πρώτο «Χριστός ανέστη»! Ο μπαμπάς μου ήταν μοναχογιός μιας γλυκιάς και θρησκευόμενης μητέρας. Η γιαγιά Κική από την οποία πήρα το όνομά μου ήταν γυναίκα της Εκκλησίας χωρίς κανένα από τα αρνητικά σημαινόμενα που έχει φορτωθεί αυτός ο χαρακτηρισμός. Ζούσε ακολουθώντας πιστά τις χριστιανικές διδαχές «Αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν» και «Ο έχων δύο χιτώνες να δίνει τον έναν». Φρόντιζε για τους «φτωχούς» και τους κατατρεγμένους της γειτονιάς της από τη μικρή σύνταξη που της αναλογούσε και από το μεγάλο περίσσευμα της καρδιάς της και μιλούσε με ένα μείγμα τρυφερότητας και κατανόησης για εκείνους «τους καημένους που είχαν χάσει το δρόμο τους». Η γιαγιά μου λοιπόν επέμενε κάθε χρόνο να μου αγοράζει λαμπάδα «για το καλό» παρόλο που ήξερε ότι μου έφερνε λαμπάδα και η νονά μου (εννοείται!) η οποία ήταν και αγαπημένη της ανιψιά. Έτσι είχα κάθε χρόνο είχα δύο λαμπάδες που τις καμάρωνα πρώτα για μέρες στα κουτιά τους και μετά τις έκαιγα και τις δύο, μία στον Επιτάφιο (διάλεγα τη λιγότερο λιμπιστερή) και μία στην Ανάσταση. Πάνε χρόνια που κανείς δεν μου χαρίζει πια λαμπάδα στην Ανάσταση, ωστόσο από καιρού εις καιρόν χαρίζω εγώ στον εαυτό μου μία – τις χρονιές που νιώθω μεγαλύτερη τρυφερότητα προς το άτομό μου!

Στο λαμπριάτικο τραπέζι φέτος μας φιλοξένησαν μια αγαπημένη θεία με τον άντρα της που κατάγονται από την Τήνο. Ωστόσο οι γονείς της θείας μου είχαν ζήσει πολλά χρόνια στην Πόλη (πριν την καταστροφή του ’22) και είχανε φέρει μαζί τους από εκεί ιδιαίτερα έθιμα και συνήθειες. Ανάμεσα λοιπόν στο αρνάκι και το γαλακτομπούρεκο η θεία μου διηγήθηκε πως οι Έλληνες της Πόλης συνήθιζαν να τρώνε το αναστάσιμο δείπνο πριν τη βραδινή λειτουργία και όταν πια επέστρεφαν στα σπίτια τους με το άγιο φως τσούγκριζαν κόκκινα αυγά και σερβίριζαν μόνον τσάι με γλυκά. Του χρόνου λέω να υιοθετήσω αυτή τη γλυκιά συνήθεια μιας που έχω γίνει πολύ πρωινό πουλί και τα μεταμεσονύχτια δείπνα της παράδοσης μου πέφτουν βαριά!

Σας φιλώ γλυκά, Χριστός ανέστη και καλή άνοιξη!

Το πρώτο σαββατοκύριακο του Δεκέμβρη βρέθηκα στο νησί μου, την Τήνο, με πονηρό σκοπό: Πήγα να γίνω κομμάτι ενός πολύχρωμου πλήθους δρομέων, να συμμετέχω κι εγώ στον αγώνα ορεινού τρεξίματος TINOS CHALLENGE 2017. Εδώ και έναν χρόνο έχω μεταμορφωθεί σαν τόσους άλλους σε μια αστική δρομέα και απολαμβάνω τη βελτίωση στην αντοχή μου (περπάτημα και τρέξιμο) και την ικανοποίηση που προσφέρει η συμμετοχή στα πεντάρια των λαϊκών αγώνων τρεξίματος που γίνονται στην Αθήνα και τα περίχωρα.

Από ορεινό τρέξιμο όμως δεν γνώριζα τίποτα. Πήγα για να τιμήσω τον τόπο καταγωγής μου και να χαρώ την παρέα καλών φίλων που ζουν μόνιμα στο νησί. Και ήταν ένας αγώνας… πραγματικό challenge για όλους μας. ‘Ημουν από τους τυχερούς που έφτασαν στην Τήνο Παρασκευή βράδυ γιατί το επόμενο πρωί δόθηκε απαγορευτικό απόπλου από τη Ραφήνα και μπορούσες να προσεγγίσεις το νησί μόνο από Πειραιά.

Η διοργάνωση είχε 3 επιμέρους αγώνες, το vertical που ήταν ένα τρέξιμο ανάβαση 1,5 χιλιομέτρου με σημαντική κλίση (κάθετη ανάβαση στην κυριολεξία) για γερά πόδια και ακόμα πιο γερά πνευμόνια και δύο επιλογές αγώνων την Κυριακή: 4,5 χιλιόμετρα για τα νεούδια σαν εμένα ή 20 χιλιόμετρα για τους σοβαρούς δρομείς (λίγο-πολύ τον γύρο του νησιού). Η εκκίνηση και για τις δύο κούρσες ήταν νωρίς το πρωί της Κυριακής στον πολύ ιδιαίτερο χώρο της Μονής Ιεράς Καρδίας με τα αγάλματα των καθολικών αγίων στο προαύλιο να μας κοιτούν, δίπλα στον επιβλητικό βράχο του Ξώμπουργκου.

Οι διοργανωτές του αγώνα, φιλόξενοι και ευφάνταστοι άνθρωποι, μας είχαν ετοιμάσει πρόγευμα την Κυριακή το πρωί με παραδοσιακά προϊόντα της ελληνικής φύσης. Έτσι 2 ώρες πριν τρέξω βρέθηκα να ρουφάω ένα καυτό τσάι με κρόκο και λεμόνι και να δαγκώνω πότε το φρέσκο βραστό αυγουλάκι, πότε τη φέτα μου από το ζουμερό κέικ μήλου και την αλμυρή τάρτα με ντοματούλα και κρεμμυδάκι. Γνωστή λιχούδα, δεν είναι τυχαίο ότι ο φακός του φωτογράφου των αγώνων με συνέλαβε στον μπουφέ!

Μετά μας βγάλανε έξω να συνηθίσουμε τις παγωμένες ριπές του πρωινού αέρα που είναι ιδιαίτερα δυνατός σε εκείνη την τοποθεσία. Κοιτάζοντας καλύτερα τους συναθλητές μου και τους μύες τους κατάλαβα ότι ήμουν ο λάθος άνθρωπος στο λάθος μέρος όμως η ατμόσφαιρα ήταν πολύ φιλική κι έτσι… έμεινα! Όταν ήρθε η στιγμή δόθηκε η εκκίνηση με τον πιο πρωτότυπο και εντυπωσιακό τρόπο: με μια κανονιά. Μπουμ!

Μετά το πρώτο μικρό κομμάτι ασφάλτου κατηφορίσαμε σε ένα από τα καλντερίμια του νησιού. Αυτό άλλωστε ήταν και το ζητούμενο: να γνωρίσει ο κόσμος την παράδοση και τις ομορφιές της Τήνου. Και τότε κατάλαβα ότι δεν θα κατάφερνα να τρέξω! Μέχρι τότε είχα τρέξει στη ζωή μου μόνο σε ταρτάν και στην άσφαλτο. Είχε ρίξει στο νησί ένα ψιλόβροχο το προηγούμενο βράδυ και το παλιό, σπασμένο καλντερίμι παρέμενε ακόμα υγρό μιας που ο ήλιος δεν είχε ψηλώσει ακόμα. Γλιστρούσα σε κάθε μου πάτημα. Δεν είχα εμπειρία από ανώμαλο δρόμο και ευτυχώς το συνειδητοποίησα γρήγορα. Επειδή δεν προλάβαινα να αποκτήσω την εμπειρία που μου έλειπε επιτόπου χωρίς να πάθω κάταγμα, άφησα κατά μέρος τις ντροπές και αποφάσισα να κάνω το αυτονόητο: να περπατήσω την πανέμορφη διαδρομή με βήμα ταχύ! Έτσι είχα και την ευκαιρία να απολαύσω το κάθε λουλούδι, φυλλαράκι, πετραδάκι στο δρόμο μου. Έκανα και γνωριμίες!

Τερμάτισα αρτιμελής, με ροδισμένα μάγουλα από τον ήλιο και όχι, δεν ήμουν τελευταία, υπήρξαν κι άλλοι «φυσιολάτρες» πίσω από εμένα! Ευχαριστήθηκα πολύ αυτό το μικρό οδοιπορικό στην Τήνο και εύχομαι στους διοργανωτές και του χρόνου! Στολίδι μου και φυλαχτό το τραγί -ξύλινο αναμνηστικό μετάλλιο που όπως βλέπετε απέκτησε περίοπτη θέση στο τραπέζι μου!

Τη φετινή χρονιά αφέθηκα να παρατηρώ πιο πολύ παρά ποτέ τα φύλλα των δέντρων που κοκκινίζανε, κιτρινίζανε και στο τέλος πέφτανε στην άσφαλτο ή στο χώμα.

Πλατανόφυλλα, φύλλα κισσού και μικρότερα φυλλαράκια άλλων αναρριχητικών. Τα έβλεπα να αλλάζουν χρώμα πάνω στους φράχτες καθώς περνούσα συχνά από ίδιο μέρος σε διαφορετικές εβδομάδες, τα έβλεπα χάμω όταν στο τέλος πέφτανε.

Και με τον καιρό είχανε φτιάξει μικρούς και μεγαλύτερους σωρούς που τους κουνούσε ο άνεμος δώθε-κείθε φτιάχνοντας αλλόκοτους σχηματισμούς, ενώ πού και πού τα άφηνε να υπερίπτανται.

Πάνω απ’ όλα απόλαυσα την ηδονή να πατάω με τα παπούτσια μου πάνω στα κρατσανιστά φύλλα και να ακούω το χρατς-χρατς.

Αγαπώ τα δέντρα και αγαπώ τα φύλλα τους. Είμαι τυχερή που μένω σε γειτονιά που έχει φυλλοβόλα. Είμαι τυχερή που μένω σε γειτονιά που έχει δέντρα, τελεία.

Λίγες ώρες πριν μπει η νέα χρονιά αποφάσισα να μοιραστώ τις εικόνες των φθινοπωρινών και χειμωνιάτικων φύλλων από τα περπατήματά μου στην πόλη, πριν γίνουν ανάμνηση.

Και του χρόνου!

Εσείς διαβάζετε τα πριγκιπικά νέα; Εγώ κατά καιρούς ναι, για δύο λόγους. Ο ένας είναι ότι μου αρέσει η ελαφράδα τους και ο άλλος ότι βρίσκω τρομερά ενδιαφέρον να προσπαθώ να ερμηνεύω τη συμπεριφορά ανθρώπων που έχουν εκπαιδευτεί να δαμάζουν μέχρι να συνθλίψουν την αληθινή γλώσσα του σώματός τους.

Το τελευταίο νέο αφορά τον αρραβώνα του Βρεττανού πρίγκηπα Χάρι. Η μνηστή του πρίγκιπα Χάρι λοιπόν είναι η Μέγκαν Μαρκλ μία νέα γυναίκα διαζευγμένη (Oh, mon Dieu), μιγάδα Αμερικανή (ξανά Oh, mon Dieu) που είχε σταδιοδρομήσει μέχρι σήμερα ως ηθοποιός (να αναφωνήσω τρίτη φορά;).

Και έχει ενδιαφέρον για μένα το ότι μεγάλωσε σε μία τυπική οικογένεια της μεσαίας τάξης, ξέρετε από αυτές που ενίοτε έχουν άπλυτα πιάτα στο νεροχύτη, μπορεί να ξεχάσουν να πληρώσουν το λογαριασμό του ρεύματος και μυρίζουν τα πόδια τους όταν κάθονται όλοι αντάμα στο living room για να παρακολουθήσουν την αγαπημένη τους σειρά στην τηλεόραση.

Αυτή η Μέγκαν λοιπόν (που δεν γνωρίζω το αληθινό ποιόν της) αλλά χαμογελάει, μορφάζει σαν άνθρωπος και όχι σαν να έχει καταπιεί μπαστούνι και χουφτώνει δημοσίως (πλην διακριτικά) το μερί του γαλαζοαίματου μνηστήρα της, όταν ήταν στο γυμνάσιο, χρειάστηκε μια φορά να συμπληρώσει μια φόρμα όπου υπήρχε μια ερώτηση για τα φυλετικά της στοιχεία. Στο έντυπο υπήρχαν τρία ‘κουτάκια’ που έγραφαν αντίστοιχα, μαύρος, λευκός και ισπανόφωνος (ωραία πράγματα, ε;). Η δασκάλα της αφού το σκέφτηκε αρκετή ώρα της υπέδειξε το κουτάκι ‘λευκός’ αλλά και πάλι δεν φαινόταν σίγουρη. Η Μέγκαν πήρε το χαρτί στο σπίτι και ρώτησε τον μπαμπά της ποιο κουτάκι να τικάρει και πήρε τη μοναδική απάντηση “Φτιάξε το δικό σου κουτάκι”.

Το ‘κουτάκι’ έχει να κάνει με το πόσο ασκούμε το δικαίωμά μας να κάνουμε επιλογές, να είμαστε διαφορετικοί από αυτό που περιμένουν οι κάθε λογής ‘άλλοι’ και να “εξασκούμε τους μυς της αποφασιστικότητάς μας” – όπως λέει η blogger φίλη https://www.aspaonline.gr/. Εσείς πότε ήταν η τελευταία φορά που σκεφτήκατε / τολμήσατε να φτιάξετε το δικό σας κουτάκι;

Προχτές το βράδυ που πήγα να παραλάβω τον γιο μου από το φροντιστήριο άργησα δέκα ολόκληρα λεπτά. Πέντε λεπτά που καθυστέρησα να ξεκινήσω και άλλα πέντε λόγω της απροσδόκητης κίνησης που συνάντησα μπροστά μου – Δευτεριάτικο. Όταν σταμάτησα το αυτοκίνητο με αναμμένα αλάρμ, ο γιος μου όρμησε αμέσως μέσα και τον ρώτησα: Γνωρίζεις αμέσως το αυτοκίνητο, ε; Όχι, απαντάει το πειραχτήρι, απλώς είδα να έρχεται ένα αυτοκίνητο με μια κοντή στο τιμόνι, και είπα, εσύ είσαι!

Προσοχή στην κοντή! Κυκλοφορεί ανάμεσά σας!

Λοιπόν όσο μεγαλώνω παρατηρώ πόσο πολύ με επηρεάζει ο κύκλος του φωτός στη φύση, οι ώρες που ο ήλιος φωτίζει τη ζωή μου κατά τη διάρκεια του χρόνου.

Με το που μπαίνει ο Μάρτιος κάνω μεγάλες χαρές γιατί γίνεται αισθητό το μεγάλωμα της ημέρας. Όταν μάλιστα αλλάζουμε σε ρύθμιση θερινής ώρας λίγο μετά την εαρινή ισημερία, νιώθω ότι μου κάνουν ένα μεγάλο δώρο! Και στενοχωρήθηκα τελευταία που διάβασα κάπου ότι τα μεγάλα κεφάλια σκέφτονται να καταργήσουν  τη θερινή ώρα. Απολαμβάνω τις μεγάλες ημέρες της άνοιξης και του καλοκαιριού και φροντίζω να μην υπάρχει ημέρα που να μην κάνω έστω έναν εικοσάλεπτο περίπατο στη γειτονιά μου.

Το γλυκό, διακριτικό φως του Σεπτέμβρη και του Οκτώβρη προσφέρεται για μακρινές βόλτες, τρέξιμο στο άλσος, εξερευνήσεις στην πόλη, πεζοπορίες στο βουνό. Και οι ημέρες σιγά-σιγά μικραίνουν υπενθυμίζοντάς μου μελαγχολικά ότι οι ημέρες του φωτός τελειώνουν. Και τότε έρχεται το τελικό χτύπημα: η χειμερινή ώρα που εφαρμόζεται την τελευταία Κυριακή του Οκτώβρη. Τα απογεύματα από εδώ και πέρα είναι συνυφασμένα με τη νύχτα. Βέβαια, κρύβει ένα μικρό δωράκι: ξημερώνει πιο νωρίς το πρωί και είναι ευφορία για μένα να ξυπνώ με το φως του ήλιου. Το μυαλό ήδη αρχίζει να τρέχει προς τα Χριστούγεννα, ή Δωρούγεννα όπως τα λέει μια ψυχή, μια που όλοι μας (ακόμα και αυτοί που δεν το παραδέχονται) ορίζουμε αυτήν τη γιορτή με αυτά που θα δώσουμε/δεν θα δώσουμε και θα πάρουμε/δεν θα πάρουμε ως αποδείξεις της αγάπης που προσφέρουμε και δεχόμαστε. Την πιο σκοτεινή νύχτα του χρόνου λοιπόν, στο χειμερινό ηλιοστάσιο, παρηγοριόμαστε με δώρα σε αστραφτερά περιτυλίγματα, φιλιά, αγκαλιές και άλλες τρυφερότητες.

Και μετά, μπαίνουμε στον πιο σκοτεινό – γι’ αυτό και πιο δύσκολο για μένα – μήνα του χρόνου, τον Ιανουάριο. Ε, εκεί απλώς βάζω το κεφάλι κάτω και δουλεύω. Επίσης διαβάζω πολύ πράγματα που μου αρέσουν για παρηγοριά και μετράω τις ημέρες που μένουν για την άνοιξη. Μέσα στον Φεβρουάριο το φως αρχίζει δειλά-δειλά να αυξάνεται και ανθίζουν οι αμυγδαλιές αυξάνοντας τις ελπίδες και τις προσδοκίες για τη ζωή.

Με την είσοδο του Μάρτη η ζωή αρχίζει πάλι να μου χαμογελάει, η εαρινή ισημερία είναι προ των πυλών και ξεκινάει πάλι από την αρχή ο κύκλος του φωτός. Μήπως είμαι παγανίστρια και δεν το ξέρω;

Ο σιμιγδαλένιος χαλβάς είναι το οικογενειακό μας γλυκό. Με χαλβά γλυκαίνουμε τα χειμωνιάτικά μας απογεύματα, πάνω από το τσιτσιρίζον σιμιγδάλι εκτονώνουμε τους καημούς μας, μέχρι και τα γενέθλιά μας γιορτάζουμε με κεριά πάνω σε χαλβά, εν είδη τούρτας.

Είναι το αγαπημένο γλυκό του γιου μου, όσο για μένα, τι να πω τώρα, εμένα μου αρέσουν όλα τα γλυκά! Ίσως να έχει μερίδιο ευθύνης σε αυτό ο ζαχαροπλάστης παππούς μου. επειδή όπως αντιλαμβάνεστε στο σπίτι μας φτιάχνεται αρκετά συχνά χαλβάς (εξαιρούνται οι περίοδοι που κηρύσσω ως sugar free) έψαξα και βρήκα παραλλαγές αυτού του γλυκού για να υπάρχει ποικιλία.

Αγαπημένη μας παραλλαγή είναι ο χιονάτος χαλβάς με ινδοκάρυδο (καρύδα). Η πρωτοτυπία του είναι πως δεν περιέχει καθόλου λάδι ούτε βούτυρο αλλά παίρνει τα απαραίτητα λιπαρά μόνο από το τρίμμα της καρύδας, έχει μια αίσθηση δροσιάς και ελαφράδας και κλέβει τις εντυπώσεις στο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας ως λαχταριστό νηστίσιμο επιδόρπιο. Συνταγή παρακαλώ:

Χαλβάς με ινδοκάρυδο

1 φλιτζάνι τρίμμα ινδοκάρυδου

1 φλιτζάνι σιμιγδάλι

2 φλιτζάνια ζάχαρη

4 φλιτζάνια νερό

Ξύσμα λεμόνι (κατά βούληση)

Λίγες σταγόνες λεμονιού

Βανίλια

Σε μια κατσαρόλα και σε σιγανή φωτιά ρίχνουμε 4 ποτήρια νερό, τη ζάχαρη, λίγο ξύσμα λεμονιού (το λεπτό του άρωμα ταιριάζει πολύ με το ινδοκάρυδο),  τη βανίλια κι ελάχιστες σταγόνες λεμονιού. Μόλις το μείγμα αρχίσει να βράζει, ρίχνουμε το σιμιγδάλι μαζί με την καρύδα και ανακατεύουμε διαρκώς για να μην κολλήσει στον πάτο της κατσαρόλας. Όταν ο χαλβάς πήξει, απομακρύνουμε το σκεύος από τη φωτιά και τοποθετούμε το χαλβά σε φόρμα. Τον αφήνουμε στο ψυγείο για 4 ώρες και στη συνέχεια ξεφορμάρουμε. Γαρνίρουμε με καρύδα και σερβίρουμε.

Για τους chocoholic επισκέπτες του σπιτιού μας τώρα, για όλους αυτούς που δεν θεωρούν πως έφαγαν γλυκό αν δεν είχε σοκολατένια γεύση, έχουμε έναν χαλβά με κακάο και ιδιαίτερη καραμελένια γεύση που τη χρωστάει στη μαύρη ζάχαρη που περιέχει. Συνταγή παρακαλώ:

Χαλβάς κακαουδένιος

¾ ποτηριού σπορέλαιο

2 ποτήρια σιμιγδάλι χονδρό

2 ποτήρια ζάχαρη καστανή

4 ποτήρια νερό

4 κουταλιές της σούπας κακάο (εγώ βάζω περισσότερο)

3 πορτοκάλια ακέρωτα, μόνο τη φλούδα

3 κουταλιές της σούπας καστανή ζάχαρη

Φτιάχνω σιρόπι με το νερό και τη ζάχαρη. Αποσύρω την κατσαρόλα από τη φωτιά, προσθέτω κακάο και ανακατεύω καλά. Αφαιρώ τη φλούδα από τα πορτοκάλια και την κόβω μπαστουνάκια. Βάζω τις 3 κουταλιές καστανή ζάχαρη και τα μπαστουνάκια από πορτοκαλόφλουδες σε αντικολλητικό τηγάνι σε μέτρια προς χαμηλή φωτιά μέχρι να καραμελώσουν.

Σε μια μεγάλη κατσαρόλα ζεσταίνω το σπορέλαιο και προσθέτω το σιμιγδάλι. Ανακατεύω με ξύλινη κουτάλα ώσπου το σιμιγδάλι να αρχίσει να σκουραίνει ελαφρώς. Προσθέτω τα μπαστουνάκια από πορτοκαλόφλουδες. Αποσύρω την κατσαρόλα από τη φωτιά. Ρίχνω σιγά-σιγά το σιρόπι πάνω από το καβουρδισμένο σιμιγδάλι. Συνεχίζω το ανακάτεμα μέχρι ο χαλβάς να απορροφήσει τα υγρά και να στεγνώσει ή να ξεκολλήσει από τα τοιχώματα της κατσαρόλας. Τον κατεβάζω από τη φωτιά και μοιράζω σε ατομικά φορμάκια ή σε μια μεγάλη στρογγυλή φόρμα για κέικ.

Βεβαίως εκτελούμε και την παραδοσιακή συνταγή κάτι Κυριακές που έχουμε λιγούρες και πεταγόμαστε στο μινιμάρκετ της γωνίας για λίγο ταπεινό σιμιγδάλι – ε, ζάχαρη και λίγο λαδάκι βρίσκεται πάντα στο ντουλάπι μας. Την πειράζουμε όμως λιγάκι. Βλέπετε, οι παλαιότερες γενιές σπανίως έτρωγαν γλυκά οπότε τα ήθελαν ‘πετιμέζι’. Επίσης τα τρώγανε για να τους ‘πιάσουνε’, να αισθανθεί το στομάχι τους γεμάτο. οπότε είχανε και παραπανίσια ζάχαρη και μπόλικα λιπαρά. Αν λοιπόν στην παραδοσιακή συνταγή του 1-2-3-4 κόψουμε λίγη από τη ζάχαρη και λίγο από το λάδι θα έχουμε έναν χαλβά λιγότερο λαδερό, πιο σπυρωτό και μια ιδέα πιο άγλυκο.

Κλασσικός χαλβάς – πειραγμένες αναλογίες

4 φλιτζάνια νερό

2 φλιτζάνια ζάχαρη

1 φλιτζάνι σιμιγδάλι ψιλό+1 φλιτζάνι σιμιγδάλι χονδρό (συμβουλή ταβερνιάρη για χαλβά σπυρωτό)

2/3 φλιτζανιού ελαιόλαδο ή σπορέλαιο

Ένα ξυλάκι κανέλας για το σιρόπι

Διαλέγετε και παίρνετε. Σας φιλώ πάνω από τους γλυκούς ατμούς της κατσαρόλας!

ΥΓ Τις συνταγές δεν τις κατέβασα από το κεφάλι μου, τις βρήκα εδώ κι εδώ αλλά τις προσάρμοσα στα γούστα μου.